ބަދަލު ދޭން ހާއްސަ އުސޫލެއް؛ މައްސަލަ ހުށަހަޅަން މަހެއް

• ފާޑިުކިޔުންތައް ބޮޑުވެ، ފަހުން ސެޓެލްމަންޓް ކޮމިޓީ އުވާލި
  

• އެގޮތަށް ބަދަލު ދީފައިވަނީ ނަޒާހަތްތެރި، ހަރުދަނާ އުސޫލެއް ނެތި ކަމަށް ބުނެ އެންޓި-ކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަން (އޭސީސީ)ން ކަރުދާހެއް އެކުލަވާލި

• އެ ކަރުދާސް ދިރާސާކުރުމަށް ފަހު މަޖިލީހުގެ މާލިއްޔަތު ކޮމިޓިން އެކުލަވާލައި ތަޅުމުން ފާސްކުރި ރިޕޯޓުގައި ބަދަލު ދިނުމަށް ހާއްސަ އުސޫލެއް ހެދުމަށް ސަރުކާރަށް ލަފާ ދިން
  

• ގާނޫނާއި ގަވައިދާ ހިލާފަށް، އެއްވެސް އިންސާފުވެރިކަމެއް ނެތި، ވަކި ފަރާތަކަށް އަމާޒުކޮށްގެން ސަރުކާރުން އަމަލުކޮށްފައިވުމުގެ ސަބަބުން ގެއްލިފައިވާ ވިޔަފާރީގެ ފުރުސަތުތަކަށް ބަދަލު ހަމަޖައްސައިދިނުން

• މާލީ ގެއްލުން ލިބިފައި ވާނަމަ، އެފަދަ ގެއްލުމަކަށް އަދުލުވެރިކަމާއި ހާމަކަމާ އެކު އަދި މައްސަލަ ކޯޓަށް ދިއުމުން ދައުލަތުން އުފުލަން ޖެހިދާނެ ކަމަށް އަންދާޒާކުރެވޭ މާލީ ބުރަ ވީ ވަރަކުން ކުޑަކޮށް، ކޯޓުން ބޭރުން މައްސަލަ ހައްލުކުުރުމަށް އުސޫލުތަކެއް ކަނޑައެޅުން

• 1-

  އެއްބަސްވުން ބާތިލުކުރުން

• 2-

  އެއްބަވުމާ އެއްގޮތަށް އަމަލުނުކުރުން
  

• 3-

  އެއްބަސްވުމާ ހިލާފުވުން
  

• 4-

  ރަސްމީ ހުއްދައެއް ދޫނުކުރުން ނުވަތަ ހުއްދަ ބާތިލުކުރުން
  

• އިތުރަށް ކިޔާލަން - ނޫމަޑިއަށް އެކަނި ބަދަލު ދީ، ކޮމިޓީ އުވާލުމުން ސުވާލުތަކެއް

• މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް ހުށަހަޅަން ޖެހެނީ، އެ އެއްބަސްވުން އެކުލަވާލި މިނިސްޓްރީއަކަށް ނުވަތަ އިދާރާއަކަަށް

• ވިޔަފާރި ހުއްދަތަކުގެ މައްސަލަ ހައްލުކުުރުމަށް ހުށަހަޅަން ޖެހެނީ އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީއަށް
  

• މައްސަލަ ހުށަހަޅަން ޖެހޭ މުއްދަތު ހަމަވުމަށް ފަހު ހުށަހަޅާ މައްސަލަ ބަލައިގަނެވޭނީ އެ މައްސަލައެއް ހުށަނޭޅުނު ސަބަބަކީ މައްސަލަ ހުށަހަޅާ ފަރާތުގެ ބާރުން ބޭރުގައިވާ ސަބަބެއް ކަމަށް މިނިސްޓްރީއަށް ނުވަތަ އިދާރާއަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ސަބަބެއް ކަމަށް ވާ ނަމަ
  

މައްސަލަ ހައްލުކުރަން ލަފާ ދޭން ހާއްސަ ކޮމިޓީއެއް

• 1-

  ފިނޭންސް މިނިސްޓްރީ

• 2-

  ޕްލޭނިން މިނިސްޓްރީ
  

• 3-

  އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީ
  

• 4-

  ޓޫރިޒަމް މިނިސްޓްރީ
  

• 5-

  ފިޝަރީޒް މިނިސްޓްރީ
  

• 6-

  އެންވަޔަރަމަންޓް މިނިސްޓްރީ

• މިނިސްޓްރީއަކަށް ނުވަތަ އިދާރާއަކަށް ހުށަހަޅާފައިވާ ހުރިހާ މައްސަލައެއް ދިރާސާކުރުމަށް ފަހު، އުސޫލަށް އަމަލުކުރަން ފަށާ ތާރީހުން ފެށިގެން 90 ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކޮމިޓީއަށް ފޮނުވަން ޖެހޭ

• އުސޫލު ހެދުމަށް ފަހު، ހުށަހަޅާ މައްސަލަތައް ދިރާސާކުރަން ދީފައި ވަނީ 60 ދުވަސް
  

• ލަފާ ދޭ ކޮމިޓީން ކޮންމެ މައްސަލައެއް ވެސް ކެބިނެޓުގެ އިކޮނޮމިކް ކައުންސިލަށް ހުށަހަޅަން ޖެހޭ؛ އެ ނިންމުން ބަލައިނުގަތުމާއި އަލުން މުރާޖައާކުރަން އެންގުމުގެ ބާރު އެ ކައުންސިލަށް އޮވޭ
  

ކޯޓުން ބޭރުން މައްސަލަ ހައްލުކުރުން

• 1-

  އެއްބަސްވުމުގައި ބަޔާންކޮށްފައިވާ އިޖުރާއަތުތަކާ ހިލާފަށް ނުވަތަ ކަނޑައެޅިގެން ބޭއިންސާފުން އެއްބަސްވުމެއް ބާތިލުކޮށްފައިވާކަން ހާމަކޮށް ފެންނަން އޮތުން

• 2-

  ކޮމިޓީން މައްސަލަ ދިރާސާކުރުމަށް ފަހު، ބޭއިންސާފުން ވަކި ބަޔަކަށް އެކަނި އަމާޒުކޮށްގެން އެއްބަސްވުން ބާތިލުކޮށްފައިވާ ކަމަށް ފާހަގަވުން
  

• 3-

  އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުކުރުމަށް ސަރުކާރުން ދޫކުރާ ހުއްދައެއް ދޫނުކުރުމުގެ މައްސަލައެއް ނަމަ ނުވަތަ ހުއްދައެއް ބާތިލުކުރުމާ ގުޅޭ މައްސަލައެއް ނަމަ، އެކަމާ ގުޅުންހުރި މިނިސްޓްރީން ނުވަތަ އިދާރާއިން އެ މައްސަލައިގައި އަމަލުކޮށްފައިވަނީ، އެކަމާ ގުޅޭ ގާނޫނާއި ގަވާއިދާއި އުސޫލަކާ ނުވަތަ އެފަދަ ހާލަތްތަކުގައި އާންމުކޮށް އަމަލުކުރާ ގޮތާ ހިލާފަށްކަން ފާހަގަވުން
  

• 4-

  އެ މައްސަލައެއްގައި، ކޯޓުގެ ހުކުމަކުން ނަގައިދެވޭނެ ބަދަލުގެ އަދަދު މި އުސޫލުގެ ދަށުން މައްސަލަ ހައްލުކުރުމުގައި ދެ ފަރާތުން އެއްބަސްވެވޭ ބަދަލަށް ވުރެ ބޮޑުވެދާނެ ކަމަށް ގަބޫލުކުރެވޭ ހާލަތުގައި
  

• 5-

  އެ މައްސަލައެއް ހައްލުކުރުމުގައި ދައުލަތަށް އެންމެ ފައިދާ ބޮޑުވާނެ ގޮތަކީ އެ މައްސަލައެއް ކޯޓުން ބޭރުން ހައްލުކުރުން ކަމަށް، އެ މައްސަލައެއްގައި ޝާމިލުވާ އިދާރާއަށް ނުވަތަ އެ މައްސަލައެއް ހުށަހެޅިފައިވާ މިނިސްޓްރީއަށް އެކަށީގެންވާ ހަމަތަކުގެ މަތިން ގަބޫލުކުރެވުން
  

• 1-

  އެއްބަސްވުން އިއާދަކުރުމަށް ނިންމައި އަލުން އެއްބަސްވުމެއްގައި ސޮއިކުރުން

• 2-

  ރަސްމީ ހުއްދައެއް ދޫކުރުން ނުވަތަ ހުއްދަ އާ ކޮށްދިނުން
  

• 3-

  ގެއްލުމުގެ ބައްދަލު ދިނުން ނުވަތަ ބަދަލު ހަމަޖައްސައިދިނުން
  

• ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ދިނުމަށް ކަނޑައަޅާ އަދަދު ދޫކުރެވޭނީ، މައްސަލަ ހުށަހަޅާ ފަރާތުން ދައުލަތަށް ދައްކަން ޖެހޭ ފައިސާއެއް އޮތް ނަމަ އެ އަދަދެއް އުނިކުރުމަށް ފަހު ނުވަތަ އެ ދަރަންޏެއް ދައްކާނެ ގޮތަކާ މެދު އެއްބަސްވުމެއް ހަދާފައިވާ ނަމަ، އެ އެއްބަސްވުމަކަށް ރިއާޔަތް ކުރުމަށް ފަހު

• މި އުސޫލުގެ ދަށުން ބަލާ މައްސަލަތަކުގައި ސަރުކާރަށް ގެއްލުންވާ ގޮތަށް އަމަލުކޮށްފައިވާ ކަމަށް ނުވަތަ އިހުމާލުވެފައިވާ ކަމަށް ކޮމިޓީއަށް ފާހަގަކުރެވޭ މުވައްޒަފުންގެ މައްސަލަތައް ބަލައި އެފަދަ ފަރާތްތަކާ މެދު ގާނޫނީ ގޮތުން އަޅަން ޖެހޭ ފިޔަވަޅު އެޅުމަށް ކަމާ ބެހޭ މުއައްސަސާތަކަށް ހުށަހަޅަން ޖެހޭ
  

ގެއްލުމުގެ ބަދަލު ހިސާބުކުރުން؛ ލޯނުގެ ބުރަ ވެސް ދައުލަތަށް

• އެޑްވާންސް ފައިސާއެއް (އެޑްވާސް ޕޭމަންޓް، ލީޒް އެކުއިޒިޝަން ކޮސްޓް އަދި އެޑްވާންސް ރެންޓް ހިމެނޭ ގޮތަށް) ދައްކާފައިވާ ނަމަ، އެ ފައިސާގެ "ކޮސްޓް އޮފް ފައިނޭންސިން" ބެލުމުގައި އެކަން ހިނގި ދުވަސްވަރު ރާއްޖޭގެ ބޭންކްތަކުގައި އާންމުކޮށް ހުރި އިންޓަރެސްޓް ރޭޓަށް ރިޔާއަތް ކުރަން ޖެހޭ؛ އެންމެ މަތީ އިންޓަރެސްޓް ރޭޓަކީ އަހަރަކަށް %11

• އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުކުރުމަށް ކޮށްފައިވާ އިންވެސްޓްމަންޓް، އެއްބަސްވުން ބާތިލުކުރިއިރު ހުރި ހާލަތަށް އަނބުރާ ރުޖޫއަކުރުމަށް، އެ ފެންވަރަށް އަލުން ގެނައުމަށް ނުވަތަ ހުއްޓިފައިވާ ވިޔަފާރިއެއް އެ ވިޔަފާރި ހުއްޓުނު ވަގުތު ހުރި ހާލަތަށް އިއާދަކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރަން ޖެހޭ ހާލަތުގައި އެކަމަށް ހިނގާނެ ހަރަދު، ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ހިމެނިދާނެ
  

• ސަރުކާރުގެ އަމަލަކުން ވިޔަފާރިއެއް ހުއްޓިފައިވާ ނަމަ، އެ ވިޔަފާރި ހުއްޓުނުއިރު އެ ވިޔަފާރި ހިންގުމަށް ނުވަތަ ތަރައްގީކުރުމަށް މާލީ އިދާރާތަކުން ނަގާފައިވާ ލޯނުތަކަށް ވެސް، އެ ވިޔަފާރި ހުއްޓުނު ތާރީހުން ފެށިގެން ސެޓްލްމަންޓް އެގްރީމަންޓުގައި ސޮއިކުރާ ތާރީހާ ހަމައަށް ހިނގި މުއްދަތުގެ އިންޓަރެސްޓާއި އެ މުއްދަތުގައި ޖޫރިމަނާއެއް އަރާފައިވާ ނަމަ، އެ ފައިސާ ހިމެނިދާނެ
  

• އެއްބަސްވުން ބާތިލުކުރި އިރު އެއްބަސްވުމުގެ މަގުސަދު ހާސިލުކުރުމަށް މާލީ އިދާރާއަކުން ލޯނެއް ނަގައިފައިވާ ނަމަ، އެއްބަސްވުން ބާތިލުކުރި ތާރީހުން ފެށިގެން އެއްބަސްވުން އިއާދަކޮށްދިނުމާ ހަމައަށް ހިނގާ މުއްދަތުގައި އަރާ އިންޓަރެސްޓާއި ޖޫރިމަނާގެ ފައިސާ ހިމެނިދާނެ
  

• ދައުލަތުން ހަރަދުކޮށްގެން މަޝްރޫއެއް ހިންގުމަށް ހަވާލުކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުމެއް ބާތިލުކޮށްފައިވާ ހާލަތުގައި އެ މަޝްރޫއެއް ހިންގުމަށް އެ ފަރާތުން ކޮށްފައިވާ ހަރަދު ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ހިމެނިދާނެ
  

• ދައުލަތުން ހަރަދުކޮށްގެން މަޝްރޫއެއް ހިންގުމަށް ހަވާލުކޮށްފައިވާ އެއްބަސްވުމެއް އިއާދަކޮށްދެވެން ނެތް ހާލަތުގައި ގެއްލުމުގެ ބަދަލުގެ ގޮތުގައި ފައިސާ ދޫކުރާއިރު، އެންމެ ގިނަވެގެން އެ ފަރާތަށް ދޫކުރެވޭނީ އެ މަޝްރޫއެއްގެ ކޮންޓްރެކްޓުގައި ކަނޑައަޅައިފައިވާ ޖުމްލަ އަދަދު ނުވަތަ ކޮންޓްރެކްޓް ވެލިއުއާ ހަމައަށް