މިވަރުގެ މެޗެއް، މިވަރުގެ ހަނދާނެއް މަދުވާނެ

ސާފް ގޭމްސްގެ ފައިނަލަށް ގޮސް، ރިހި މެޑެލް ހޯދައި، ދިވެހި ފުޓްބޯޅައިގެ އެންމެ ބޮޑު ކާމިޔާބީން ދިވެހިންގެ ހިތް އުފަލުން ބަންޑުންކޮށްލީ 29 ޑިސެމްބަރު 1991ގަ އެވެ. ގައުމީ ފުޓްބޯޅަ ޓީމު، ކޮލަމްބޯގައި ސަރަހައްދުގެ އެހެން ގައުމުތައް ހައިރާންކޮށްލި އިރު، ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް ކްލަބް ކަމަށްވާ ވެލެންސިއާއިން، އެހެން ކަމެއް، ފަރުދާގެ ފުރަގަހުގައި ކުރަމުން އަ އެވެ؛ ކުޅުންތެރިންނަށް މަހު މުސާރަ ދީގެން ކުޅުވާ ފުރަތަމަ ކްލަބަށް ވުމުގެ ފަހު މަސައްކަތްތަކެވެ.

އާ އަހަރު، 1992، ފެށުމާ އެކުހެން، އޭރުގެ އެންމެ ބޮޑު ނޫސް 'ހަވީރު'ގެ ކުޅިވަރު ސަފުހާގެ މައިގަނޑު ސުރުހީތަކަށް ވީ އޭގެ ހަބަރުތަކެވެ. ވިކްޓަރީގެ ދޮންބިލެތް އަހުމަދު ހަލީމާއި މައުރޫފް އަހުމަދު (މާއްޓޭ) އާއި އަލީ ސުޒެއިން ފަދަ ކުޅުންތެރިން ވެލެންސިއާއަށް ގަތް ވާހަކަ އެވެ. އޭގެ ފަހުން ނިއު ރޭޑިއަންޓްގެ އެއް ތަނބު، މޫސާ މަނިކު (ކުޑަމޫސަ)، ބޮޑު އަގުގައި ސޮއިކުރި ހަބަރެވެ.

އެއީ ދިވެހި ފުޓްބޯޅައަށް ވެލެންސިއާ ގެނެސްދިން ބޮޑު އިންގިލާބެކެވެ. އެ އިންތިޒާމުގެ ފަހަތުގައި އޮތް މައިގަނޑު އެއް ސަބަބަކީ، 1979ގައި އުފެއްދި އަދި ރާއްޖޭގައި ޒަމާނީ ފުޓްބޯޅަ ތައާރަފުކުރިކަމުގެ ނަން ނިސްބަތްވި ކްލަބަށް 12 އަހަރު ވީ އިރު ވެސް، އަތް ނުލެވި އޮތް ގައުމީ ތަށި ކާމިޔާބުކުރުމެވެ.

އެ ދުވަހަކީ 12 އޮކްޓޯބަރު 1993 އެވެ. ގަލޮޅު ދަނޑަށް ވަދެ ތިބި 11،000 މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ކުޅުނު ފައިނަލް މެޗެވެ. އޭރު ގައުމީ ތަށި ހަތަރު ފަހަރަށް ހޯދާފައި އޮތް ނިއު ރޭޑިއަންޓް އަތުން ވެލެންސިއާއަށް މޮޅުވެވޭނެ ހުރިހާ ފެންވަރެއް ހުއްޓެވެ. އެކަމަކު އެއްވެސް މީހެއްގެ ހިތަށް ކުޑަކޮށް ވެސް އަރާފައި ނުވާނީ، ވެލެންސިއާގެ އެންމެ ބޮޑު ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ހަދާނީ 7-0ގެ ބޮޑު ތަފާތަކުން ނިއު ބަލިކޮށްގެން ކަމެވެ.

ނަތީޖާއަކީ އެ އެވެ.

ވެލެންސިއާއިން ރާއްޖޭގެ މޮޅު ގިނަ ކުޅުންތެރިންތަކެއް ގަނެގެން 1992ގައި ފެށި ދަތުރުގައި އެ އަހަރު ނާކާމިޔާބުވިޔަސް، ޖެހިގެން އައި އަހަރު ގަލޮޅު ދަނޑަށް ނެރުނު ޓީމު، ވެލެންސިއާގެ މުޅި ތާރީހު ބަދަލުކޮށްލީ އެވެ.

ވެލެންސިއާގެ ގޯލް ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އުފުލީ މައުރޫފް އެވެ. ޓީމުގައި ގިނައީ ޒުވާން އަދި ތަޖުރިބާ ކުޑަ އެކަމަކު ހުނަރުގެ ގޮތުން އޭރު ރާއްޖެއިން ނެގެން ތިބި އެންމެ މޮޅު ކުޅުންތެރިންނެވެ. އެ ކުޅުންތެރިންނަށް ދަނޑު މަތީގައި ކަންކަން ކިޔައިދޭން ކެޕްޓަން މޫސައާ އެކު ދެން ހިމެނުނު އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު އެއް ކުޅުންތެރިޔަކީ މައުރޫފް އެވެ.

ގައުމީ ތަށި 1986ގައި މިލްކުކުރި ވިކްޓަރީގެ ވެސް މުހިންމު ކުޅުންތެރިއެއް ކަމަށްވާ ކުރީގެ ކީޕަރު ދެކޭ ގޮތުގައި ވެލެންސިއާގެ އެ ބޮޑު ކާމިޔާބީގެ މައިގަނޑު ސަބަބުތަކަކީ، މޮޅު ކޯޗެއް ލިބުމާއި ޒުވާން ހުނަރުވެރި ކުޅުންތެރިންތަކެއް ތިބުމާއި އެ ކުޅުންތެރިން ގޮވައިގެން ދަނޑު މަތީގައި މަގު ދައްކާނެ ތަޖުރިބާކާރު ބަޔަކު ވެސް ޓީމުގައި ހިމެނުމެވެ.

"ކޯޗު [ސެންޓް މިހައިލީ] ގެންގުޅުނީ މުޅިން ތަފާތު އެޕްރޯޗެއް. އެއީ މަޑުމައިތިރި، ރެސްޕެކްޓެޑް، ރިޒަލްޓް އޮރިއެންޓެޑް ކޯޗަކަށް ވެފައި، އޭރު ވެލެންސިއާއަށް އައިސް ތިބި އެންމެ ސްކިލްފުލް ކުޅުންތެރިންގެ ތެރެއަށް ކުރީގެ ތަޖުރިބާ ހުރި ދެތިން މީހަކާ އެއްކޮށް ވީމާ، އޭގެ ނަތީޖާ ފަސޭހަވީ،" މައުރޫފް ބުންޏެވެ.

އެއީ ޒުވާން ފޯވަޑް ޝާހު އިސްމާއިލްގެ ދެ ވަނަ ގައުމީ މުބާރާތެވެ. އުމުރުން އޭރު 21 އަހަރުގެ ކުޅުންތެރިޔާ ވެސް ބުނީ މިހައިލީއަކީ މުޅިން ތަފާތު ކޯޗެއް ކަމަށެވެ.

"މެނޭޖްމަންޓުން އުއްމީދުކުރި ލެވެލްއަށް [1993ގައި] ޓީމުގެ ކުޅުންތެރިން ވެސް، ޓެކްނިކަލް މީހުން ވެސް ބިނާކުރެވިގެން އައީ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ސްކޮޑްގެ އެ ކުޅުންތެރިންގެ ކެޕޭސިޓީ އާއި ކެޕަބިލިޓީ ތަންފީޒުކޮށްދޭނެ، އެ ޕްލޭން ރާވައިދޭނެ ކޯޗެއް ލިބިގެން ދިއުން، އެއީ ވެސް މެނޭޖްމަންޓުން ވަރަށް ރަނގަޅަށް ކުރި ކަމެއް،" އޭރުގެ ހަނދާންތައް އާކުރަމުން 'ދައުރު'އަށް ދިން އިންޓަވިއުއެއްގައި ޝާހު ބުންޏެވެ.

ފައިނަލަށް ވެލެންސިއާ ދިޔައީ އެއްވެސް މެޗަކުން ބަލިނުވެ އެވެ. ޓީމުގައި ދަށް އެއްވެސް ދިމާއެއް ނެތެވެ. މޮޅު ކުޅުންތެރިން ގިނަކަމުން ފުރަތަމަ 11 އިން ފުރުސަތު ހޯދަން ކުރަން ޖެހުނު މަސައްކަތް ވެސް ބޮޑެވެ.

ފައިނަލް މެޗުގައި ދެ ލަނޑު ޖެހި އަދި މޮޅު ކުޅުންތެރިޔާގެ މަގާމު ހޯދި ޒުވާން މިޑްފީލްޑަރު ބިންމާ އަބްދުﷲ ވަހީދު ބުނި ގޮތުގައި، ބެންޗުގައި ތިބޭ ކުޅުންތެރިން މޮޅުކުރަން ވެސް މިހައިލީ ވަރަށް އިސްކަންދިނެވެ.

"އިތުރު ޓްރެއިނިން ދޭނެ މެޗު ނުކުޅޭ [ކުޅުންތެރިންނަށް] އަނެއް ދުވަހު. އޭނާ މޮޅީ،" ބިންމާ އައްލޯގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވި ކުޅުންތެރިޔާ ބުންޏެވެ.

"ބޮޑު ސްކޮޑެއް އޮތީމާ [ފުރަތަމަ 11އަށް އަރަން] އެކަކު އަނެކަކަށް އުނދަގޫ. މަަސައްކަތްނުކޮށް ނާރާނެ. [ކުޅުންތެރިންގެ މެދުގައި] ވާދަވެރިކަން ބޮޑު."

ދިވެހި ފުޓްބޯޅާގައި 'ލައްޗޭ'ގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވި ކުޅަދާނަ ފޯވަޑް އާދަމް އަބްދުއްލަތީފު މެޗުގެ 10 ވަނަ މިނިޓްގައި ނިއުގެ ގޯލު ހުޅުވާލި ގޮތަށް، 34 ވަނަ މިނިޓްގައި އޭނާ ދެ ވަނަ ލަނޑު ޖެހި އިރު، ލަނޑު ބޯޑަށް 5-0 އަރައިފި އެވެ.

ގައުމީ ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގެ އެންމެ ތަފާތު ބޮޑު ނަތީޖާ ނެރުނު ވަގުތުތައް

ފުރަތަމަ ހާފުގައި ވެލެންސިއާ އިން އެ އޮތީ ގާތްގަނޑަކަށް މެޗު ނިންމާލައިފަ އެވެ. އިނގިރޭސި ކޯޗު ކެން މޯޓަންގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުން ނުކުތް ނިއު މުޅިން ރޫޅި ހަފުސްވީ އެވެ. އޭރު އަޑުއެރި ގޮތުން ނަމަ، މެޗަށް ނުކުތް އިރު ވެސް، ޓީމު ތެރޭގައި އުފެދުނު ބައެއް މައްސަލަތަކާ ހެދި، އޮތީ ރޫހު ގެއްލިފަ އެވެ.

ކެޕްޓަން މުހައްމަދު ކަލީމް ވެސް އެކަމަށް އެއްބަސްވެ އެވެ. އެކަމަކު އޭނާ ބުނީ އެހާ ބޮޑު ތަފާތަކުން ބަލިވުމުގެ އަނެއް ސަބަބަކީ، ވެލެންސިއާއަށް ލިބުނު ހުރިހާ ފުރުސަތެއް ކަހަލަ ގޮތަކަށް ލަނޑަކަށް ބަދަލުކުރުން ކަމަށެވެ. 

"ނިއު ރޭޑިއަންޓް ލަދުގަންނަން ޖެހޭ ނަތީޖާއެއް އެ ފެނުނީ،" މެޗަށް ފަހު ވާހަކަ ދައްކަމުން ކަލީމު ބުނެފައިވެ އެވެ.

"ލިބުނު ހުރިހާ ޗާންސްތަކެއްހެން ވެސް ބޭނުންކުރި އެ މީހުން. ޖަހާފައި ހުރީ ވެސް ރީތި ލަނޑުތަކެއް."

ކަލީމްގެ ވާހަކައަށް މައުރޫފް ތާއީދުކުރި އެވެ. 'ދައުރު'އާ ވާހަކަ ދައްކަމުން އޭނާ ބުނި ގޮތުން ނަމަ މުޅި މެޗުގައި '10 ފުރުސަތު ލިބުނު ނަމަ ހަތް ފުރުސަތު ލަނޑަކަށް ހެދި' އެވެ. އެއީ ފުޓްބޯޅަ މެޗެއްގައި ވަރަށް މަދުން ނޫނީ ނުވާނެ ކަމެކެވެ.

އަބްދުﷲ ޖެހި ދެ ލަނޑަށް އެކަނި ބަލާއިރު ވެސް އެއީ ހުރިހާ ގޮތަކުން ވެލެންސިއާގެ ދުވަހެއް ކަން އެނގެ އެވެ. ފުރަތަމަ ލަނޑު ޖެހީ ދެ ފައި އެއްކޮށް މައްޗަށް ނަގައިފަ އެވެ. އޭނާގެ ބަހުން ނަމަ "ދުވަހަކު ވެސް އަދި މި ރާއްޖޭގައި ނުޖަހާ' ކަހަލަ ލަނޑެކެވެ.

އޭނާގެ ދެ ވަނަ ލަނޑު އައީ، މެދު ރޮނގާ ހަމައިން ނިއުގެ ކުޅުންތެރިއެއްގެ ކައިރިން ނައްޓާފައި، ފޮނުވާލި ބާރު ބޯޅަ ނިއުގެ ގޯލަށް ވަދެގެންނެވެ.

ނިއުއަށް ލިބުނު ބޮޑު ލަދާ އެކު އަނެއް ދުވަހު މޯޓަން ފުރީ އެވެ. އޭގެ ކުރިން 'ހަވީރު'ގެ ރިޕޯޓަރުންނާ އޭނާ ވާހަކަ ދެއްކި އެވެ. ބުނީ 'ކުޅެން ބޭނުންވި މީހުން ކުޅެ އެ މޮޅުވީ" ކަމަށެވެ.

އޭގެ ކުރިން ފުރަތަމަ 11ގައި ހިމެނުނު ބައެއް ކުޅުންތެރިން ފައިނަލް މެޗަށް ނުނެރުން އޭނާ ދިފާކުރީ ދަނޑަށް ނުކުތީ 'އަހަރެންގެ ޓީމު' ކަމަށް ބުނަމުންނެވެ.

ހިޔަލީ މުހައްމަދު ރަޝީދަކީ، ކުޅުންތެރިންނަށް މަހު މުސާރަ ދޭން ވެލެންސިއާ ފެށި މަސައްކަތުގެ އެއް އާރުކާޓީ އެވެ. ވެލެންސިއާގެ ރައީސް އެވެ. ވެލެންސިއާ އުފެއްދުމާއި ފުރަތަމަ އަހަރުތަކުގައި ކުޅުމާއި އޭގެ ފަހުން ކްލަބް ހިންގުމުގައި ވެސް، އެންމެ ފާހަގަކުރެވޭ އެއް ބޭފުޅެވެ.

ގައުމީ ތަށީގައި އަތްލުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިވަޑައިގަތުމުން އޭނާގެ ހިނިތުންވުން ބޮޑެވެ. ނަމަވެސް އެ ދުވަހުގެ ނަތީޖާއިން އަސްލު އުފާވެރިކަމުން ބައެއް އުނިވީ އެވެ.

ގައުމީ ތައްޓަކީ ވެލެންސިއާގެ ނަސީބެއް ނޫން ކަމަށް ބުނެ އެތައް ބަޔަކު އޭރު މަލާމަތްކުރެ އެވެ. އެހެންކަމުން އެންމެ ފަހުން ވެލެންސިއާއިން ގައުމީ ތަށި އުފުލާލުމަކީ ރައްދު ދެއްވަން އޭނާއަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވި ފުރުސަތެކެވެ.

"ގާހަކަ ވެސް ފުމެން ފެށީ މިހާރު. މެކުނަށް އެކަންޏެއް ނޫން ފުމެވޭނީ،" އެ ދުވަހު ހިޔަލީ ވިދާޅުވި އެވެ.

އެކަމަކު އެއާ ޖެހިގެން ދެން ވިދާޅުވީ އުފާވެރިކަމުން ބައެއް އުނިވެއްޖެ ކަމަށެވެ.

"އެއީ މެޗު ފެށުނު ތަނާ އެނގިއްޖެ ތަށި ލިބިއްޖެ ކަން. އެހެންވެ އެކަމަކަށް ފިކުރެއް ވެސް ނެތް،" ހިޔަލީ ރަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ.

"ޕްރެޝަރުގައި ތިއްބާ ކުޑަކުޑަ ތަފާތަކުން މޮޅުވި ނަމަ އެ އުފާވީސް."

މައުރޫފް އާއި ޝާހު އަދި ބިންމާ އަބްދުﷲ މެންގެ ހަނދާނުން އެ މެޗު ދުވަހަކު ވެސް ފިލައިގެން ނުދާނެ އެވެ. އަދި ފުޓްބޯޅައިގެ ތާރީހުގެ މުހިންމު ސަފުހާއަކަށް ވި މެޗެއްގައި އަދާކުރެވުނު ރޯލާ މެދު ތިން ކުޅުންތެރިން ވެސް ފަހުރުވެރިވެ އެވެ.

"އަހަންނަށް ވަރަށް މުހިންމު މެޗެއް އެއީ. ވިކްޓަރީގައި އެހާ ގިނަ ދުވަހު އުޅެފައި، ސަޕޯޓަރުން ވެސް ބޭނުންވި ވަގުތެއްގައި [އެ ޓީމު] ދޫކޮށްލާފައި، ވެލެންސިއާއާ ޖޮއިން ވުން އެއީ ވަރަށް ބޮޑު ޗެލެންޖެއް،" މައުރޫފް ބުންޏެވެ.

"ފުރަތަމަ އަހަރު އެ ހިސާބަކަށް ނުދެވުނު. ދެވަނަ އަހަރު ތައްޓާ ހަމައަށް ވާސިލްވުން އެއީ ވަރަށް ބޮޑު އުފަލެއް."

ޝާހު އާއި އަބްދުﷲއަށް އެއީ ގައުމީ ފުރަތަމަ ތައްޓެވެ. މިއީ ވެލެންސިއާއިން އެންމެ ފުރަތަމަ 1991ގައި ސޮއިކުރި ތިން ކުޅުންތެރިންގެ ތެރެއިން ދެ ކުޅުންތެރިންނެވެ. މައުރޫފް އާއި މޫސަ ވެލެންސިއާއާ ގުޅުނީ އޭގެ ފަހުންނެވެ.

ޝާހު ބުނި ގޮތުގައި 'އެއީ ހަނދާނުން ފޮހެލަން އުނދަގޫ ފައިނަލެކެ'ވެ.

"އަނެއްކާ ނަތީޖާ ވެސް އެއްވެސް ބަޔަކު ގަބޫލުނުކުރާ ވަރުގެ ބޮޑު ތަފާތަކުން ނިއު ރޭޑިއަންޓް ކަހަލަ ޓީމެއް ބަލިކޮށްފައި މެޗު ނިމުން އެއީ އަޅުގަނޑު އަބަދުވެސް ފާހަގަކުރާ މެޗެއްގެ ގޮތުގައި ބަލަނީ،" ޝާހު ބުންޏެވެ. 

އާދަޔާ ހިލާފު ދެ ލަނޑުގެ ހަނދާންތައް އަބަދުވެސް އަބްދުﷲގެ ސިކުނޑީގައި ދިރިދިރި ހުންނާނެ އެވެ. އެ މުހިންމު މެޗުގެ މޮޅު ކުޅުންތެރިޔާގެ މަގާމު ވެސް އެހާމެ ޝަރަފުވެރި އެވެ. 

ފުޓްބޯޅައިގެ 14 އަހަރުގެ ކެރިއަރު އޭނާ ނިންމާލީ ހަމައެކަނި ވެލެންސިއާގައި ހުރެގެންނެވެ. ހިތާ އެހާ ބޮޑަށް ގުޅިފައި އޮތް ކްލަބެއްގެ އެހާ ތާރީހީ މެޗެއްގައި، އެހާ މުހިންމު ބައެއް އަދާކުރުމަކީ ކުޑަ އުފަލަކަށް ނުވާނެ އެވެ.

އެއީ "ފުޓްބޯޅައިގައި އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް މުހިންމު މެޗެއް. ހަނދާނުން ފިލުވާލަން ދަތި މެޗެއް. އެހާ ބޮޑު އަދަދަކުން މޮޅުވެ، މޭން އޮފް ދަ މެޗު ލިބުނު،" އަބްދުﷲ ބުންޏެވެ.

"ވަރަށް އުފާވި ދުވަހެއް. ހިތުން ފިލުވާލަން ވަރަށް އުނދަގޫ މެޗެއް."

އެއީ ގަލޮޅު ދަނޑު ފުރިބާރުވި ދުވަސްވަރެވެ. ކްލަބްތަކުގެ ވާދަކުރުންތައް ބަލަން ވެސް ކިޔޫ ޖެއްސި ދުވަސްވަރެވެ. އެހާ ބޮޑު ފޯރިއެއްގެ ތެރޭގައި، އެހާ ތަފާތު މެޗެއް ތާރީހަށް ވަންނާނީ ނަށަމުންނެވެ. މިއީ މަދުން ނޫނީ ނުފެންނާނެ ކަމެކޭ ބުނަމުންނެވެ. އާ ޖީލުތަކަށް ފިލާވަޅަކަށް ވަމުންނެވެ.