ކުރަމަތިން މީހުން ބަދަލުކުރި މައްސަލަ އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ އޮފީހަށް ހުށައަޅައިފި

އއ. ކުރަމަތި ރިސޯޓް ފެނުމުން މިހާރު ވެސް ހިތަށް ވަރަށް އަސަރުކުރާ ބަޔަކު އއ. ރަސްދޫގައި ދިރިއުޅެ އެވެ. އެމީހުން ގަބޫލުކުރާ ގޮތުގައި 1972 ގައި ކުރަމަތިން "ގަދަކަމުން" އެމީހުން ބާލައިގެން ރަސްދުއަށް ބަދަލުކުރުމަކީ އަނިޔާއެކެވެ. އޭގެ ބަދަލު ހޯދަން އެންމެ ފަހުން އޭގެ ތެރެއިން އެކަކު، އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ އޮމްބަޑްސްޕާސަންއަށް ހުށައަޅައިފި އެވެ.

އަސްލު މައްސަލަ - ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް ނާސިރުގެ ވެރިކަމުގައި "ހުކުރު ހަމަނުވާ" ރަށްރަށުގެ މީހުން އެއަށް ވުރެ އާބަދީ ބޮޑު ރަށްރަށަށް ބަދަލުކުރުމުގެ މަޝްރޫއެއް 1960ގެ އަހަރުތަކުގެ ފަހުކޮޅުން ފެށިގެން 1970ގެ އަހަރުތަކުގެ ކުރީކޮޅާ ހަމައަށް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ އެވެ. "ހުކުރު ހަމަނުވެއޭ" ބުނަނީ ރަށުގައި ބައެއް ފަހަރަށް 40 ފިރިހެނުން ވެސް ނުތިބޭތީ އެކަމަށް ބަލައިފަ އެވެ. އޭރު ޖަމާއަތުގައި 40 މީހުން ހަމަނުވާ ނަމަ ހުކުރެއް ނުކުރެވެ އެވެ.

އެކަމަކު އެގޮތަށް ބަދަލުކުރި ރަށްރަށުގެ މީހުން އަހަރުތަކެއް ފަހުން އަލުން އެނބުރި އެމީހުންގެ ރަށަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ސަރުކާރުން ދިނެވެ. އެކަމަކު ކުރަމަތީ ރައްޔިތުންނަށް އެ ފުރުސަތެއް ވެސް ނުލިބެ އެވެ. ކުރަމަތި މީހުންނާ އެކުހެން ރަސްދުއަށް ބަދަލުކުރި އދ. ކުނބުރުދޫ މީހުން 1975 ގައި އަލުން އެރަށަށް ބަދަލުކުރުމުގެ ހުއްދަ ސަރުކާޜުން ދީފައި، ކުރަމަތީ މީހުންނަށް އެ ފުރުސަތު ނުދިނީ، ތަފާތުކުރުމެއްގެ ތެރެއިން ކަމަށް، އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ އޮފީހަށް މައްސަލަ ހުށައެޅުއްވި ރަސްދޫ ކައުންސިލްގެ މެމްބަރު އަބްދުލް ޖަލީލް މޫސާ ގަބޫލުކުރައްވަ އެވެ.

ރާއްޖޭގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ރައީސް މުހައްމަދު އަމީންގެ ވެރިކަމުން ފެށިގެން ކުރީގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީންގެ ވެރިކަން ނިމުމާ ހަމައަށް، ދައުލަތުން ކުރި ކަމަކުން އަނިޔާ ލިބުނު މީހުންގެ މައްސަލަ ބަލަން ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު އުފެއްދެވި އިންތިގާލީ އިންސާފުގެ އޮމްބަޑްސްޕާސަންގެ އޮފީހަށް، ކުރަމަތީ މީހުންގެ މައްސަލަ ޖަލީލް ހުށައެޅުއްވީ އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުންނެވެ.

ކުރަމަތިން ރަސްދުއަށް ބަދަލުކުރި އާއިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ ޖަލީލް ހުށަހެޅުއްވި މައްސަލާގައި، ކުރަމަތި މީހުންނަށް ދިމާވި ކަންކަމުގެ ހުލާސާއެއް ދެއްވި އެވެ. އަދި އެދިވަޑައިގަތީ މާލީ ބަދަލަކަށް ނޫނެވެ: އިޖުތިމާއީ، އިގުތިސާދީ އަދި އުމުރާނީ ބަދަލަކަށެވެ. އެގޮތުން ކުރަމަތީ ފަޅު ހިއްކައިގެން ރަސްދޫ މީހުންނަށް ގޯތި ދިނުން ހިމެނެ އެވެ.

އިތުރު ތަފްސީލް - މައްސަލާގައި ޖަލީލް ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި 1972 ގައި ކުރަމަތީގައި ދިރިއުޅުނު 200 އެއްހާ މީހުން ރަށުން ބޭލީ "އެމީހުންގެ ނުރުހުމުގައި ގަދަބާރުން ބާރުވެރިކަމާއި ބިރު ހައްދުފަހަނައަޅާފައިވާ މިންވަރަކަށް ކުރިމަތިކުރުވައިފަ" އެވެ.

އޭނާ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި ކުރަމަތި މީހުން ރަސްދުއަށް ބަދަލުކުރުމުން އެމީހުންގެ އިތުރުން ރަސްދޫގެ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ގޯތިގެދޮރު ލިބުން ދަތިވެ، ބޯހިޔާވަހިކަމަށް ހުރަސްއެޅުނެވެ. ގާތްގަނޑަކަށް 20 ހެކްޓަރުގެ ރަސްދުއަކީ 31 ހެކްޓަރުގެ ކުރަމައްޗަށް ނިސްބަތްކުރާ ނަމަ ކުޑަ ރަށެކެވެ. އަދި ހިއްކާނެ ފަޅެއް ވެސް ނެތެވެ.

ޖަލީލްގެ މައްސަލާގައި ތުހުމަތުކުރެއްވީ ކުރަމައްޗަށް ވުރެ މާ އާބާދީ ކުޑަ ރަށްރަށުގެ މީހުން ބަދަލުނުކޮށް، ކުރަމަތިން މީހުން ހުސްކުރުވީ "ވިޔަފާރީގެ ބޭނުމަށް މާލޭގެ ބަޔަކަށް ދޭށެ"ވެ.

"ނަމަވެސް މިއިން އެއްވެސް ކަމެއް ރަށުގެ ރައްޔިތަކާ ހިއްސާނުކުރައްވައި، އަދި މަޝްވަރާއެއް ވެސް ނުކުރައްވައި، ވަކި ދުވަހެއްގެ ތެރޭގައި ރަށުން ފޭބުމަށް ސަރުކާރުން އެންގި އެވެ،" ޖަލީލްގެ މައްސަލާގައި ލިއުއްވި އެވެ.

ކުރަމައްޗަކީ ރާއްޖޭގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ރިސޯޓްތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ރިސޯޓެވެ. ޔުނިވާސަލްގެ މި ރިސޯޓް ކުރިން ހިންގަމުން އައީ، ރަށް ބޮޑުކަމުން، ތިން ރިސޯޓަކަށް ބަހާލައިގެން، ކުރަމަތި ވިލާ، ކުރަމަތި ކޮޓޭޖް އަދި ކުރަމަތި ބުލޫލެގޫންގެ ނަމުގަ އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު ހިންގަނީ އެއް ރިސޯޓެއްގެ ގޮތުގައި ކުރަމަތި މޯލްޑިވްސްގެ ނަމުގަ އެވެ.

އެހެން ތުހުމަތެއް - ޖަލީލުގެ މައްސަލާގައި ކުރަމަތީގެ އޭރުގެ ކަތީބަށް ވެސް ތުހުމަތުތަކެއް ކުރެއްވި އެވެ. އެގޮތުން ރަށުން މީހުން ބޭލުމުގައި ސަރުކާރުން މަޝްވަރާކުރީ ހަމައެކަނި ކަތީބާ ކަމަށް، އޭނާގެ މައްސަލައިގެ ތަފްސީލުގައި ލިއުއްވި އެވެ.

"އެ ފަރާތާއި އއ. ކުރިމަތީގައި ރިސޯޓް ހަދައިގެން އުޅޭ ފަރާތްތަކާ އޮތް ހާއްސަ ގާތްކަމާއި ގުޅުމުގެ ތެރެއިން، އެ ފަރާތަށް ގިނަގުނަ ފައިދާ ލިބޭ ގޮތަށް އެކަން ނިންމަވަމުން، ބާރު ހިންގަވަމުން ގެންދެވީ އޭރު އެރަށުގައި ހުންނެވި ކަތީބެވެ،" ނަން ނުގެނެސް، މައްސަލައިގެ ތަފުސީލުގައިވެ އެވެ.

އެދުވަސްވަރު ކަތީބުންނަކީ ވަރަށް ބާރުގަދަ ބައެކެވެ. އަދި އާންމު ރައްޔިތުންނާ މަޝްވަރާކުރުމުގެ ބަދަލުގައި ސީދާ ކަތީބުންނާ ސަރުކާރުން ވާހަކަ ދައްކައި، ގޮތްތައް ނިންމަ އެވެ. ކުރަމަތީގެ މައްސަލާގައި އޭރުގެ ކަތީބު ގޯސްކުރެވޭނެ ހެކި ހުރީ ކިހާ ވަރަކަށް ކަމެއް، މައްސަލައިން ސާފެއް ނުވެ އެވެ.

އެކަމަކު ޖަލީލުގެ ޝަކުވާގައި ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި ރަށުގެ ރައްޔިތުން ތިބީ ރަށުން ފައިބާ ގޮތަކަށެއް ނޫނެވެ.

"މަރުވަންދެން ތިބޭނީ އަމިއްލަ ވަޒަނުގައި އަމިއްލަ ފަސްގަނޑުގައި ކަމަށް ބުނަމުން ދަނިކޮށް" ރަށުގެ "އެތަން މިތަނުން މީހުން ހިފައި، ފަހައި އަތުލައި އޮޑިފަހަރުތަކުގައި" ގެންގޮސް ރަސްދުއަށް ބަދަލުކުރީ ކަމަށް، ޖަލީލް ހުށައެޅުއްވި މައްސަލާގައި ވިދާޅުވި އެވެ.

ޖަލީލްގެ މައްސަލާގައި ބަދަލަކަށް އެދިވަޑައިގެންފައި ވަނީ ކުރަމަތީ އުތުރުކޮޅު ފަޅު ހިއްކައިގެން، މިހާރު ރަސްދޫގައި ގޯއްޗެއް ނެތް އެންމެންނަށް ގޯތި ދިނުމަށެވެ.

ހުށައެޅި ލިއުމުގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުން ރަސްދޫން ގޯތި ނުލިބެނީ ހަމައެކަނި ކުރަމަތިން ބަދަލުކުރި މީހުންނާއި އެމީހުންގެ އާއިލާތަކުގެ މެމްބަރުންނަކަށް ނޫނެވެ. ރަސްދޫ ރައްޔިތުންނަށް ވެސް ގޯތި ދޫނުކުރާތާ މިހާރު 25 އަހަރު ވެދާނެ ކަމަށް، އޭގައި ފާހަގަކޮށްފައި އެވެ.