ފަނޑިޔާރުގެ ރުޅި މަޑު، ދައުލަތަށާއި އެންމެންނަށް ބޮޑު މެސެޖެއް

މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލައެއްގައި އުމުރަށް ޖަލަށް ލާފައިވަނިކޮށް އެންމެ ތިން އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މިދިޔަ ސަރުކާރުން މީހަކު މިނިވަންކޮށްފައި ވާތީ، ހައި ކޯޓުގެ ފަނޑިޔާރުން ކަންބޮޑުވުމާއި، ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކުރައްވައިފި އެވެ.

މައްސަަލައިގެ ފެށުން - ޖެނުއަރީ 2020ގައި މާލޭގެ ހަ ގެއެއް ބަލައި ފާސްކޮށް، ޑައިމޯފިން ޓްރެފިކް ކުރުމުގެ ތުހުމަތުގައި ހަ މީހަކު ހައްޔަރުކުރި އެވެ. ގިނަ އަދަދެއްގެ މަސްތުވާތަކެތި ފެނުން އެ މައްސަލާގައި ކުށް ސާބިތުވެގެން 25 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އިއްވި ދެ މީހުންގެ ތެރެއިން އެކަކީ، ހުސެއިން ޒަހީން، މަތަރެސްމާގެ/ލ.ކަލައިދު އެވެ. މިއީ މަސްތުވާތަކެތީގެ ވިޔަފާރީ ކުރަނިކޮށް 2016ގައި ވެސް ހައްޔަރުކުރި މީހެކެވެ. އެ މައްސަލާގައި ވެސް އޭނާގެ މައްޗަށް 10 އަހަރުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އިއްވި އެވެ. 

ވީ ކިހިނެއް؟ - ޒަހީންގެ މައްޗަށް 2021ގައި އުމުރު ދުވަހުގެ ޖަލު ހުކުމެއް އިއްވީ، މއ. ސީބްްރީޒްގޭގެ އެޕާޓުމަންޓުގެ އެކި ތަންތަނުން ފެނުނު މަސްތުވާތަކެއްޗާ ގުޅިގެން ދައުލަތުން ދައުވާކުރުމުންނެވެ. ހަމަ އެ މައްސަލާގައި އޭނާގެ އަތުން ފެނުނު ތަޅުދަނޑިއަކުން ހުޅުވި ސައިކަލުގެ މަޑިދަށުގައި ހުރި މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލާގައި ވެސް ދައުލަތުން ދައުވާކުރި އެވެ. ނަމަވެސް އޭނާގެ މައްޗަށް ކުށް ސާބިތުވީ ހަމައެކަނި ސީބްރީޒްގޭގެ އެޕާޓުމަންޓުން ފެނުނު މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލައިގަ އެވެ. އެހެންވެ، ދައުލަތުން ވަނީ އެ ގަޒިއްޔާގައި ކުށް ސާބިތުނުވި ބައި ހައި ކޯޓުގައި އިސްތިއުނާފް ކޮށްފަ އެވެ. 

ތަފްސީލް - އެ މައްސަލާގައި އިއްޔެ ހައި ކޯޓުގައި އޮތް އަޑުއެހުމުގައި ދައުލަތުން އިސްތިއުނާފީ ނުކުތާތައް އިއްވަމުން ބުނީ އުމުރު ދުވަހުގެ ޖަލު ހުކުމް ޒަހީންގެ ފަރާތުން އިސްތިއުނާފް ކުރުމަށް ފަހު އަނބުރާ ނަގާފައިވާ ކަމަށެވެ. އެހެންވެ ފަނޑިޔާރު ސުވާލުކުރެއްވީ އެ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމިފައިވޭތޯ އެވެ. އެ ސުވާލުގެ ޖަވާބުގައި ދައުލަތުން ބުނީ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމިފައިވާކަން އެނގިފައިނުވާ ކަމަށެވެ.

އެއަށް ފަހު ފަނޑިޔާރު ހަމަ އެ ސުވާލު ޒަހީންއާ ވެސް ކުރެއްވި އެވެ. އޭނާ ބުނީ އޭނާއަކީ މިދިޔަ ސަރުކާރުގައި ރައީސް މައާފު ދެއްވުމުން މިނިވަންވެފައި ހުރި މީހެއް ކަމަށެވެ. ފަނޑިޔާރުގެ ސުވާލުތައް ޕީޖީއާ އަމާޒުކޮށް ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކުރެއްވީ އެ ޖަވާބާ ގުޅިގެންނެވެ.

"ކޯޓަށް އައިސް ކޮން ކަމެއްތޯ ތިކުރަނީ؟ އަޅުގަނޑުމެން ލައްވާ ކޮން ކަމެއްތޯ ތިކުރަން އުޅެނީ؟ 25 އަހަރަށް ޖަލަށް ހުކުމްކުރިއިރު ޑްރަގް ޓްރެފިކިން ކުށުގައި. ކޮބާ ނަތީޖާއަކީ؟،" ފަނޑިޔާރު މުހައްމަދު ނިޔާޒް ހިތްހަމަޖެހިވަޑައިނުގެން ދައުލަތާ ސުވާލުކުރެއްވި އެވެ.

ޖަވާބުގައި ދައުލަތުން ބުނީ:

އެއަށް ފަހު ދައުލަތުން ވާހަކަ ކުރިއަށް ގެންދަން އުޅުމުން، ދައުލަތުގެ ވާހަކަ މެދުކަނޑާލެއްވުމަށް ފަހު ފަނޑިޔާރު ވަނީ ޑްރަގް ޓްރެފިކިން ފަދަ ބޮޑެތި ކުށްތަކުގައި ރައީސްއަށް އަފޫ އާންމު ނުވަތަ ލުއިދެވެނީ ހުުކުމުން ކިހާ މުއްދަތެއް ތަންފީޒުކޮށް ނިމުމުންތޯ ސުވާލުކުރައްވައިފަ އެވެ.

ޖަވާބުގައި ދައުލަތުން ބުނީ ހުކުމްގެ ހަތަރުބައި ކުޅަ އެއްބައި ފުރިހަމަކުރުުމުން ކަމަށާއި، ރައީސްއަށް ލިބޭ ބާރުގެ ދަށުން ޒަހީން މިނިވަންކުރެއްވީ ކޮން މިންގަނޑަކުން ބަލައިގެން ކަން ބުނަން ނޭނގޭ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު އިންސާނިއްޔަތަށް ބަލައިގެން ދޫކޮށްލެވޭ ގޮތަށް ވެސް އޮންނަކަން ދައުލަތުން ފާހަގަކުރި އެވެ.

އެކަމަކު 2021ގައި ކުރި 25 އަހަރުގެ ހުކުމަކަށް 2023ގައި ލުއިދިނުމަކީ ކޮން ގޮތަކުން ހަމަޖެހޭ ކަމެއްތޯ ސުވާލުކޮށް ފަނޑިޔާރު އަނެއްކާވެސް ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކުރެއްވި އެވެ. އަދި ޒަހީން އުމުރު ދުވަހަށް ޖަލަށް ލާފައި ހުރީ އިންސާނިއްޔަތަށްޓަކައި މައާފް ދެވޭ ފަދަ ކުށެއްގައިތޯ ވެސް ފަނޑިޔާރު ސުވާލުކުރެއްވި އެވެ.

"އަޅުގަނޑުގެ ކަންބޮޑުވުމަކީ ޕީޖީން ދައުވާކޮށްގެން ރާއްޖޭގެ މަސްތުވާތަކެތި އެތެރެކުރާ މީހުން ޕްރޮސިކިއުޓް ކުރަންވެގެން ކޯޓުތަކުން ދައުވާތަކެއް ސާބިތުކުރީމައި، ހުކުމް ތަންފީޒުނުކުރެވޭ ކަމަށްވަންޏާ މިއީ ކީއްކުރަން ކުރާ ކަމެއްތޯ؟ އަޅުގަނޑުމެން މިއީ ކީއްކުރަން ކުޅޭ ޑްރާމާއެއްތޯ؟ ބޮޑު ސިންގާ ދައުލަތަކުން، ގާނޫނުތަކެއް ހަދައިގެން،" ފަނޑިޔާރު ނިޔާޒް ހިތްހަމަނުޖެހުމާ އެކު ވިދާޅުވި އެވެ.

އުމުރަށް ޖަލަށް ލާފައި ހުއްޓާ، ރައީސްއަށް ލިބޭ ބާރުގެ ދަށުން މާފްދިނީ ކަމަށް ބުނެ، އޭނާ ދޫކޮށްލައިގެން ތިބުމަށް ފަހު، ހަމަ އެ މައްސަލައިގެ އެހެން ބައެއް ހިފައިގެން އިސްތިއުނާފީ ކޯޓަށް އައުމުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބައިތޯ ވެސް ފަނޑިޔާރު ސުވާލު ކުރެއްވި އެވެ. އަދި މިހާރު އިސްތިއުނާފީ ކޯޓުގައި ހިނގާ އެ މައްސަލަ ވެެސް އަނބުރާ ގެންދަންވީ ނޫންތޯ ވެސް ވިދާޅުވި އެވެ. 

"އަޅުގަނޑުމެން ވަރަށް ބޮޑު ކަންބޮޑުވުމެއް ފަނޑިޔާރުންގެ ގޮތުގައި ތިބެ ހުކުމް ކޮށްފައި ހުކުމް ތަންފީޒެއް ނުވޭ. ދެން މި ގޮތަށް ވަންޏާ ކީއްކުރަންތޯ މިކަން މިކުރަނީ؟ އަޅުގަނޑުމެން ލަދުގަންނަން ޖެހޭނެ ނޫންތޯ ދައުލަތެއްގެ ހައިސިއްޔަތުން. ކިހިނެއްތޯ މިވަނީ؟،" ފަނޑިޔާރު ނިޔާޒް ވިދާޅުވި އެެވެ.

ފަނޑިޔާރުގެ ނުރުހުން ތަކުރާރުކޮށް އަމާޒުވާން ފެށުމުން، ދައުލަތުން ބުނީ ބަންދުކުރާ މީހާ އަނެއް ދުވަހު ދައުލަތާ ދިމާލަށް 'އެއްޗެއް ބުނެ ނުކުމެގެން ދާތަން ފެނުމުން ޕީޖީގެ ހިތަށް ވެސް ދަތިވޭ' ކަމަށެވެ. 

މި ވާހަކަތަށް މިގޮތަށް ދެކެވެން ފެށުމުން ފުރުސަތަކަށް އެދި ޒަހީން ބުނީ އޭނާގެ އުމުރު  ދުވަހުގެ ޖަލު ހުކުމަށް ކުރީގެ ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހް މައާފް ދެއްވީ ޕްރޮގްރާމެއް ފުރިހަމަކުރުމުން ކަމަށެވެ. ދެން ވެސް ފަނޑިޔާރު ތަކުރާރުކުރެއްވީ މައާފް ލިބުނީ ގާނޫނުގައި ބުނާ މުއްދަތު ހަމަވެގެންތޯ އެވެ. 

ޖަވާބުގައި ޒަހީން ބުނީ އޭނާ ދޫކޮށްލާފައި ހުރީ ޝަރުތުތަކެއް ކޮށްފައި ކަމަށެވެ. އެ ޝަރުތުތަކަކީ ކޮބައިތޯ އާއި އުޅޭ ނޫޅޭ ގޮތް ކަރެކްޝަނުން ބަލަނީ ކިހާ ވަރަކަށްތޯ ފަނޑިޔާރު ސުވާލުކުރެއްވި އެވެ. ޖަވާބުގައި ޒަހީން ބުނީ އެކަން ބަލާ މިންވަރު އޭނާއަށް ނޭނގޭ ކަމަށެވެ. އެކަމަކު އޭނާ ހުންނަނީ ކަރެކްޝަނުން ގުޅުމުން ޔޫރިން ދިނުން ފަދަ ކަންކަމަށް ދެވޭ ގޮތަށް ކަމަށް ބުންޏެވެ.

އެނގުން މުހިންމު - މައާފް ދިނުމާއި އަދަބު ލުއިކޮށްދިނުމުގެ ގާނޫނު ބުނާ ގޮތުން 14 ގްރާމަށް ވުރެ ގިނަ އަދަދެއްގެ މަސްތުވާތަކެތީގެ މައްސަލަތަކުގައި އުމުރަށް ޖަލަށް ލާ މީހުންނަށް މައާފެއް ނުދެވޭނެ އެވެ. ނަމަވެސް ވަކި މިންގަނޑުތަކެއް ފުރިހަމަވާ ނަމަ އަދަބު ލުއިކޮށްދެވިދާނެ ކަމަށް އެ ގާނޫނު ބުނެ އެވެ. އެގޮތަށް ވެސް އަދަބު ލުއިކޮށްދެވޭނީ އިއްވާފައިވާ ހުކުމެއްގެ ހަތަރުބައިކުޅަ އެއްބައި ތަންފީޒުކޮށްފައިވާ ނަމަ އެވެ.

ޒަހީންގެ މައްސަލާގައި އޭނާއަށް ލުއި ދެވިދާނެ ހާލަތެއް އެ ގާނޫނުގައި ނެތެވެ.

ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަމެއް - މިދިޔަ ސަރުކާރުގެ ފަހުކޮޅު އޭރުގެ ރައީސް ސޯލިހް ވަނީ ބޮޑެތި އެހެން ކުށްތައް ސާބިތުވެފައިވާ މީހުންނަށް ވެސް މައާފު ދެއްވައި ނުވަތަ އަދަބު ލުއިކޮށްދީގެން މިނިވަންކުރައްވައިފަ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އެމްއެމްޕީއާރުސީގެ ހިޔާނާތުގެ އެންމެ ބޮޑު އެކަކު ކަމަށްވާ ކުރީގެ ނައިބު ރައީސް އަހުމަދު އަދީބު ވެސް ހިމެނެ އެވެ.