ނޫފަންނަ ކާފަ ދަރިއަށް ވެސް އޮތީ ދަރަނި ދެއްކުން

އަހަރެމެން އެންމެން ދަރައިފި އެވެ.

އަހަރެމެން މި ތިބީ ދަރަނި ދައްކަދައްކަ އެވެ. ނުދެއްކޭ މީހުންގެ މައްސަލަތައް އެ ހުރީ ކޯޓުތަކުގަ އެވެ.

ނުދަރާ ދިރިއުޅެން ފަސޭހައެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން ދަރައިގެން އުޅޭ ދިރިއުޅުން ދެކެ ލަދުވެތިވުން މާޒީގެ ސިފަޔަކަށް ވެއްޖެ އެވެ.

މީގެ ދެ ހަފުތާ ކުރިން އަޅުގަނޑު ލިއުނު ކޮލަމެއްގައި ހިމެނި ޕެރެގްރާފެއް ވަކިން ފާހަގަކޮށް ބައެއް މީހުން އަޅުގަނޑަށް މެސެޖްކުރި އެވެ. 

މިހާރު އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލައަށް ދަރައިގެން އުޅުމުގެ އިތުރުން މުޅި ގައުމު ދަރާ ހިކުނަސް މައްސަލައެއް ނެތެވެ. އެކަމަށް މި ތިބީ ތާއީދުކޮށެވެ. އެކަމުގައި ހުރި ސީރިއަސް ބޮޑެތި މައްސަލަތަކާ މެދު ފަރުވާލެއް ނެތެވެ. ސަރުކާރުން ފްލެޓް އަޅައިދެންޏާ ވަރިހަމަ އެވެ. ފަޅު ފުންކޮށްދީ، ބިން ހިއްކައިދޭ ނަމަ ޝަކުވާއެއް ނެތެވެ. އެއާޕޯޓް އަޅައިދީ، ބްރިޖްގެ ފަސޭހަ ލިބޭ ނަމަ އޮތީ ތައުރީފެވެ.

އެކަމަކު ފަހަތުގައި އޮތް ދަރަނީގެ ނަންބަރު އެ ދަނީ ބޮޑުވަމުންނެވެ. އެއް ބިލިއަނުން، 10 ބިލިއަނުން 100 ބިލިއަނުން މައްޗަށް ގޮސް މިހާރު 200 ބިލިއަން ރުފިޔާ ފަހަނައަޅައިފި އެވެ.

ކަންބޮޑުވަނީ ކިތައް މީހުން ހެއްޔެވެ؟ ވަރަށް މަދު ބައެއް ކަމަށް އެއްބަސްވަމާ ހިނގާށެވެ. އޭގެ ތެރެއިން އެއް ބޭފުޅަކީ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މާލޭގެ ކުރީގެ މެމްބަރު އަދި ގާނޫނުއަސާސީ ޑްރާފްޓްކުރި ކޮމިޓީގެ މުގައްރިރު އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް (އިބްރާ) އެވެ. މިދިއަ ހަފުތާގައި އަޅުގަނޑުގެ ޕޮޑްކާސްޓް 'މޫސާ ލަތީފް'އަށް ދެއްވި އިންޓަވިއުއެއްގައި ގައުމުގެ ދަރަނީގެ ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ގޮސް ފުރަތަމައަށް އޭނާ މިސާލު ނެންގެވީ އާންމު ދިރިއުޅުމުންނެވެ.

"މުސާރަ ލިބުނީމާ ކަރަންޓް ބިލް ދައްކާފައި، އެއީ ބޭނުންކޮށްފައި އޮތް އެއްޗެއް، ފެން ބިލް ދައްކާފައި، އެެއީ ބޭނުންކޮށްފައި އޮތް އެއްޗެއް، ފޯން އިންސްޓޯލްމަންޓް، ސައިކަލް އިންސްޓްލްމަންޓް، އިސްލާމިކް ބޭންކްގެ ސްކީމުން ނެގި ފަރުނީޗާ އިންސްޓޯލްމަންޓް. މިހެން ގޮސް މި ހުރިހާ ކްރެޑިޓް އެ މަހަށް ދައްކާ ނިމޭ އިރު ދެން އަތުގައި އޮންނަ އެތިކޮޅު ކަންމަތީ ފިހާރައިގެ ލޭންދޭން ކަނޑާލީމާ މި ދަނީ ސުމަކަށް،" އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް ވިދާޅުވި އެވެ.

އަނެއްކާވެސް މަސް މި ފަށަން ޖެހެނީ ސުމަކުންނެވެ. ސުމަކުން ފެށީމާ ދެން ވެސް އޮންނާނީ ދަރަންޏެވެ.

އެކަމަކު މި ދަރަންޏަށް އަޅުގަނޑުމެން އަމިއްލަ ހައިސިއްޔަތުން އެބަ ޒިންމާ ނަގަ އެވެ. މިސާލަކަށް ސައިކަލަށް ފައިސާ ނުދައްކާތާ ގިނަ ދުވަސް ވެއްޖެ ނަމަ އެ ސައިކަލް އަތުލަ އެވެ. ކްރެޑިޓް ކާޑަށް ފައިސާ ނުދައްކާ ނަމަ ކޯޓަށް މައްސަލަ ހުށައަޅަ އެވެ. ލޯން ނުދެއްކޭ ގޮތް ވުމުން ވެސް ޝަރުއީ މަރުހަލާގެ ތެރެއިން އެމީހަކު ޒިންމާކުރުވަ އެވެ.

ނަަމަވެސް ދައުލަތް ދެރީމާ އެއަށް ޒިންމާ ނަގަން ޖެހޭ މީހަކު ނުހުރެ އެވެ. އެ ދަރަނި ކޮންޓްރޯލްކުރަން ގާނޫނުއަސާސީގައި މާއްދާއެއް، 'ޓެކްސް ނެގުމާއި ހަރަދުކުރުން'، ނަމުގައި ހިމެނި އެވެ. އެ މާއްދާގައި ބުނަނީ 'ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން ފާސްކޮށްފައިވާ ގާނޫނެެއްގައިވާ ގޮތުގެ މަތިން މެނުވީ ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތުން އަންނަނިވި ކަންތައްތަކުން ކުރެ ކަމެއް ކޮށްގެން ނުވާނެ އެވެ،' މިހެންނެވެ. އޭގެ ނ. ގައި ލިއުނެވެ:

އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެ މާއްދާގެ ބޭނުމަކީ ދައުލަތަށް ދަރަނި ނެގުމުގެ ކުރިން ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ބަހެއް ހޯދުމެވެ. އެކަމަކު ވެރިކަން ހިންގާ ފަރާތަށް ފަސޭހަކުރުމުގެ ގޮތުން ގާނޫނުގައި ކަނޑައެޅީ ނަގާ ލޯނެއްގެ މައުލޫމާތު ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް ހަމައެކަނި ފޮނުވާލާށެވެ.

ދައުލަތުގެ ހަރަދަށް ޒިންމާވުމުގެ ގާނޫނުގައި ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ގައުމުގެ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ ނިސްބަތުން %60އަށް ވުރެ މަތިނުވާނެ ގޮތަށް ދަރަނި ހިފަހައްޓަން ސަރުކާރުން މަސައްކަތްކުރަން ޖެހޭނެ އެވެ. ނަމަވެސް ކޮވިޑް-19ގެ އިގުތިސާދީ ބޮޑު ވެއްޓުމާ އެކު ދަރަނި ނަގަމުން ގޮސް މިހާރު އެ މިންވަރު ހުރީ ޖީޑީޕީގެ %127ގަ އެވެ.

ރާއްޖެ ދަރާފައި އޮތް ނިސްބަތުން އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް ވިދާޅުވީ އޭނާގެ ނޫފަންނަ ކާފަ ދަރިފުޅުގެ ބޮލުގައި ވެސް އެ ދަރަނި އެޅޭ ކަމަށެވެ.

އެ ކާފަ ދަރިފުޅު "އަދި އުފަން ނުވެއޭ. އަދި އަޅުގަނޑުގެ ދަރިއަކު މީހަކާ ވެސް ނުއިދޭ. އެކަމަކު އަޅުގަނޑުގެ އުފަންނުވާ ކާފަ ދަރިން ބޮޑެތިވެގެން ކުރާ މަސައްކަތުން ހޯދާ އާމްދަނީން ދައްކާނޭ މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މި ގެންނަ ދަރަނި،" އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ.

ދަރަނި ނަގަން ކޮންމެ ސަރުކާރަކަށް ވެސް ފަސޭހަ އެވެ. ހާއްސަކޮށް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ މެޖޯރިޓީ ސަރުކާރަށް އޮވެއްޖެ ނަމަ ހުރިހާ ކަމެއް އަމާންވީ އެވެ. 

އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މަޖިލިހުގައި މާލޭގެ މެމްބަރަކަށް އޭނާ ހުންނެވި އިރު ވެސް އެންމެ ކަންބޮޑުވި އެއް ކަމަކީ ދައުލަތުގެ ދަރަންޏެވެ. އެއީ 2004ގެ ސުނާމީ ކާރިސާގެ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކުން ގައުމު އާރާސްކުރަން ދައުލަތުގެ ދަރަނި ބޮޑުކުރަމުން ދިޔަ ދުވަސްވަރެވެ.

މިހާރު މި އޮތީ ކާރިސާތަކަށް ވުރެ ބޮޑަށް ތަރައްގީގެ ނަމުގައި ލޯނު ނެގުން އިތުރުވެފަ އެވެ. ރައްޔިތުން އެދޭ އެދުންތައް ދަނީ ގިނަވަމުންނެވެ. ރައީސުންގެ ވައުދުތަކުގެ ލިސްޓް އެހާމެ ދިގެވެ. އެއިން ކޮންމެ ވައުދަކީ ވެސް ފައިސާ އެވެ.

އެކަމަކު އަމިއްލަ މީހާގެ ދަރަންޏަށް އޭނާ ޒިންމާދާރުކުރުވާ އިރު ސިޔާސީ މަންފާއަށް ދައުލަތުގެ ދަރަނި ބޮޑުކުރާ ވެރިންނަށް އެ ޒިންމާއެއް ނޯވެ އެވެ.

"ސަރުކާރެއް ހިންގާފައި އެބަޔަކު ދަނީ. އަނެއް ބަޔަކު އަންނަނީ. އަނެއްކާވެސް ދަރަނިތަކެއް ނަގާފައި އެބަޔަކު ދަނީ،" އިބްރާހިމް އިސްމާއިލް ވިދާޅުވި އެވެ.

އަންނަ އަހަރު ދައުލަތަށް އާމްދަނީގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ކޮންމެ 100ރ. އަކުން 24ރ. ދައްކަން ޖެހޭނީ ދަރަނި އަދާކުރުމަށެވެ. އެއީ ގާތްގަނޑަކަށް 9 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ.

ދަރާވިކެނީ، ވެރިކަމުގައި ތިއްބަވާ ބޭފުޅުން އަަބަދުވެސް ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، ގައުމުގެ ތަރައްގީއަށެވެ. ރަނގަޅެވެ. އެންމެން ވެސް ތަރައްގީ ބޭނުންވެ އެވެ. އެކަމަކު މިހާރު ރާއްޖޭގެ ދަަރަނީގެ މިސްރާބު އެ ހުރީ ބޯދަމައިގަންނަން އުނދަގޫ ދިމާލަކަށެވެ.  ޑޮލަރުގެ ތާށިކަން، އެ މައްސަލައާ ގުޅެ އެވެ. ދަރަނި ކުޑަކުރަން އަޅާ ފިޔަވަޅުތަކުން އެތައް ބައެއްގެ ދިރިއުޅުމަށް އަންނަ ލޮޅުން ވެސް، އެ ދަރަންޏާ ސީދާކޮށް އެވަނީ ގުޅިފަ އެވެ.