މާލޭ ޕްރީސްކޫލެއްގެ ދަރިވަރުން ސަގާފީ ހެދުން ލައިގެން ސްކޫލު ކައިރީގައި މަޑުކޮށްލައިގެން (ދައުރު ފޮޓޯ/ އަބްދުﷲ އަނޫފް ޖުނެއިދު)
ކުދިން ގޭގައި ތިބޭ އިރު ސްކްރީނާ ދުރަށް ގެންދާނީ މިހެން
ކޮވިޑް-19ގެ ހާލަތު އަނެއްކާވެސް ގޯސް މި ދުވަސްވަރު، ސުކޫލްތައް ބަންދު ނޫން ނަމަވެސް، ކިޔަވަން ސްކޫލަށް ދިއުމަށް ބޮޑެތި ހުރަސްތަކެއް އެބަ ހުއްޓެވެ. ބައެއް ކުދިން ބައްޔަށް ޕޮޒިޓިވްވެ، އަނެއްބައި ކުދިން ތިބީ އާއިލާގެ މީހަކަށް ބަލި ޖެހި ޑައިރެކްޓް ކޮންޓެކްޓްވުމުގެ ސަބަބުން ގޭގަ އެވެ.
ގޭގައި ކުދިން ފޫހިވެގެން އުޅޭ ނަމަ އެންމެ ރަނގަޅީ ސްކްރީން ބަލަން ބޭތިއްބުން ނޫންކަން އެންމެންނަށް ވެސް އެނގެ އެވެ. އެކަމަކު ވެސް ފަސޭހަ ކޮށްލަން ސްކްރީން ދެވެނީ އެވެ. ރާއްޖޭގައި މަސައްކަތް ކުރާ ސްޕީޗް ލޭންގުއޭޖް ޕެތޮލޮޖިސްޓުންނާއި އޯޑިއޮލޮޖިސްޓުން އެއްވެގެެން ހިންގާ އިންސްޓަގްރާމް ޕޭޖެއްގައި މީގެ ނުރައްކާ ކިޔައިދީފައިވެ އެވެ.
ކުދިންގެ މެދުގައި މަގުބޫލުކަން ހޯދާފައިވާ ޔޫޓިއުބް ޗެނަލް ކޮކޯމެލަންގެ ބައެއް މައްސަލަތައް، އިންސްޓަގްރާމް ޕޭޖު 'ދައެސްއެލްޕީއޭޖާނަލް' އިން ފާހަގަ ކުރެ އެވެ. މިގޮތުން:
-
އަވަހަށް ބަދަލުވަމުން އަންނަ ހަރަކާތްތައް
-
ކެމެރާ މަޑުނުޖެހި ހަރަކާތް ކުރުން
-
ގަދަ އަދި ދިއްލިފައި ހުންނަ ކުލަތައް
-
އަވަސް އަވަހަށް ބަދަލުވާ ސަބްޓައިޓްލްސް
-
އެއްފަހަރާ އެކި ކަހަލަ އަޑު އިވުން: މިސާލަކަށް މިއުޒިކް، ކުދިންގެ ހަރަކާތް، ލަވަކިޔުން
"މިފަދަ ވީޑިއޯތައް މާ ގިނައިން ބަލާ ނަމަ ކުދިންގެ ތަރައްގީވަމުން އަންނަ ސިކުނޑިތަކަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް ވުރެ ބޮޑަށް، ނުވަތަ ގާބިލުކަން ހުންނަ މިންވަރަށް ވުރެ ބޮޑަށް، އެއްފަހަރާ މާ ގިނަ މައުލޫމާތު ލިބޭ. އަދި ސިކުނޑި ހައިޕާ ސްޓިމިއުލޭޓްވޭ،" ޕޭޖުގައި ބުނެފައިވެ އެވެ.
މީގެ ސަބަބުން ކުއްޖާގެ އާއްމު ދިރިއުޅުމުގައި ނުވަތަ ކުޅުމުގެ ތެރޭގައި ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ދިނުން ކުޑަވެ، ވާހަކަ ދެއްކުމަށާއި އުޅުމަށް އަސަރު ކުރެ އެވެ.
ގޭގައި ތިބި ކުދިން ފޫހި ނުވާނެ ގޮތަށް ކަންކަން ހަމަޖައްސައިދިނުން މުހިއްމެވެ. ކުދިންނަށް އުނގެނުމާއި ކުޅުމާއި ކަންކަން ބަލާ ހޯދުން، ދަސްކޮށްދޭން ޖެހެ އެވެ. އާ ކަންކަން ދަސްކޮށްދީ، އާ ހުނަރުތައް އަށަގަންނުވަން ކުދިންނަށް ބޭނުންވާ ސަމާލުކަން ދޭން ޖެހެ އެވެ.
ކުދިން ގޭގައި ކުރާ މަސައްކަތުން ވިސްނުން ތަރައްގީ ވުމާ އެކު ޖިސްމާނީ ދުޅަހެޔޮަކަން އިތުރުވާ ގޮތަށް، ހަށިގަނޑުގެ ކުދިބޮޑު މަސްތައް ތަރައްގީވާ ކަހަލަ މަސައްކަތްތައް ހަވާލު ކުރަން ޖެހެ އެވެ.
ވިލިޖޯލި ޖަމިއްޔާ އިން ހަދާފައިވާ 'ކުދިންކުދިން' ވެބްސައިޓުގައި، ގޭތެރޭގައި ކޮވިޑްގެ ސަބަބުން ބަންދުވެފައިވާ ކުދިންނަށް ބޭނުންތެރި ފޮތްތަކެއް އެބަހުއްޓެވެ. މި ވެބްސައިޓުގައި އިޖްތިމާއީ ހަތަރު ފޮތަކާއި ދެ ވާހަކަ ފޮތެއް މިހާރު ވަނީ ހިމަނައިފަ އެވެ.
ލޮކްޑައުންއެއް ނޫން ނަމަވެސް ގިނަ ކުދިންތަކެއް ގޭގައި ތިބި ވަގުތެއް ކަމަށް ވުމުން، 'ދެން ކީއްކުރަނީ؟' މިއީ މި ދުވަސްކޮޅުގެ ހާލާތާ ވަރަށް ގުޅޭ ފޮތެކެވެ. ކުރީގެ ޓީޗަރެއް އަދި މިހާރު ކުޑަކުދިންގެ ފޮތް ލިޔާ ލިޔުންތެރިއެއް ކަމުގައިވާ އައިމިނަތު މަފްތޫހާ ލިޔެ އަދި ހައްވާ ޝިފާޒާ ކުރަހާފައިވާ މި ފޮތުން، ކުދިންނަށް ގޭގައި ކުރެވިދާނެ އެކި ކަންކަމުގެ ހިޔާލުތައް ދެ އެވެ. ވެބްސައިޓުގައި ހިމަނާފައިވާ ވީޑިއޯގައި މަފްތޫހާގެ އަޑުން ވާހަކަ ކިޔައިދޭ އިރު އިޝާރާތުން ވާހަކަ ގެނެސްދެ އެވެ.
ފޮތުގައި އޮތީ ވިސްނުން ތަނަވަސް މަންމައަކު ފޫހިވެފައިވާ ކުއްޖަކު ފޫހިފިލުވައިދޭން ކޮށްލާ މަޖާ ކަންކަމެވެ. އެއީ ކުއްޖާ އާއި މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަ އެކުގައި ހޭދަ ކުރާ އުފާވެރި ވަގުތުކޮޅެކެވެ. ފޮތުގައި ހިމަނާފައިވާ ބައެއް ކަންކަން ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.
-
1-
ގޭތެރޭ ކޮރާ ކުޅުން
-
2-
ކަރުދާސް ފަށްޖަހައިގެން ޖަނަވާރު ހެދުން
-
3-
ލޮލީ ހެދުން
-
4-
ޕަޒްލް ހެދުން
-
5-
އޮއްވަޅުގޮނޑި ކުޅުން
-
6-
މާސްކް ހެދުން
-
7-
މިނާ އަމުނައިގެން ހާރެއް ހެދުން
-
8-
ކަރުދާސް ރޮކެޓެއް ހެދުން
-
9-
މާމަ އާއި ކާފަ އަށް ސިޓީއެއް ލިޔުން
އެންމެން ޝާމިލުކުރާ ވިލުންވެރި އޯގާތެރި މުޖުތައެއް ބިނާކުރުމަށް 2016 ވަނަ އަހަރު އުފެއްދި ވިލިޖޯލިން ބުނާ ގޮތުގައި 'ކުދިންކުދިން'އަކީ ކޮވިޑް-19ގެ ހާލަތުގައި ކުދިންގެ ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ދުޅަހެޔޮކަމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭ ދިވެހި ފޮތްތަކެއް އެއް ތަނަކުން ގެނެސްދޭން އުފައްދާފައިވާ ވެބްސައިޓެކެވެ. ވާހަކަ ފޮތުގެ ދުނިޔެއަކީ ކުދިންގެ އެކި އިހްސާސްތައް ދެނެގަތުމަށާއި އެ އިހްސާސްތައް ބަލައިގަތުމަށް އެހީތެރިވެދޭ އަގުހުރި އެއްޗެއް ކަމަށް ވެސް އެ ޖަމްއިއްޔާ އިން ބުންޏެވެ.
ކުޅުމުގެ އިތުރުން ގޭގެ ބައެއް ކަންކަން ކުރަން ކުދިންނާ ހަވާލު ކުރެވިދާނެ އެވެ. ލިޔުންތެރިޔެއް އަދި ތިން ކުދިންގެ މަންމައެއް ކަމަށްވާ ހައްވާ ލީޝާ ދެކޭ ގޮތުގައި ކުދިންނާ އެކު ކޮލިޓީ ވަގުތު ހޭދަ ނުކުރެވުމަކީ މައިންގެ ކަންބޮޑުވުމެކެވެ. ކުދިން ގޮވައިގެން ގޭތެރޭގެ މަސައްކަތްތައް ކުރުމަކީ ރަނގަޅު ކަމެއް ކަމަށް އޭނާ ބުނެ އެވެ.
ކުދިން ބައިވެރިކޮށްގެން ގޭތެރެ ތަރުތީބު ކުރުމާއި ކެއްކުން ފަދަ ކަންކަން ކުރެވިދާނެ އެވެ. އެކުދިންގެ އުމުރާ އެކަށީގެންވާ މަސައްކަތްތައް ހަވާލު ކުރެވިދާނެ އެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން، ކުދިން ސްކްރީން ދޮށުގައި ހޭދަ ކުރާ ވަގުތު ކުޑަވެ އެވެ. ކުދިންނާއި މައިންބަފައިން ވާހަކަ ދެއްކުމަށް ފުރުސަތު ފަހިވެ އެވެ. ގުޅުން ވަރުގަދަވެ އެވެ.
ގޭތެރޭގެ ކަންކަން ހަވާލު ކުރާ ނަމަ ކަންކަމުގައި ޒިންމާ ނަގަން ކުދިންނަށް ދަސްވެ އެވެ. މިނިވަންކަމާ އެކު އަމިއްލަ އަށް ކަންކަން ކުރަން ދަސްވެ އެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ކުއްޖާ އަމިއްލަ ނަފްސަށް ކުރާ އިތުބާރު ބޮޑުވެ އެވެ.
ރޮށި ދަމަން ފުށް މޮޑޭ އިރު ކުއްޖާ އަތަށް ދޭ ފުށްކޮޅުން އަތުގެ މަސްތަކުގައި ވަރުޖެހެ އެވެ. ސްކޫލަށް ގޮސް ފަންސުރު ނުވަތަ ކްރެޔޯންގައި ހިފުމަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް އަތުގައި ވަރުޖެހެ އެވެ.
ގޭގައި ބަންދުވެފައި ތިބުމުން ކުދިންގެ ހާސްކަން އިތުރުވެ ނަފްސާނީ ގޮތުން ބޮޑެތި އަސަރުތަކެއް ކުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. މިކަމަށް ބެލެނިވެރިން ހާއްސަ ސަމާލު ކަމެއް ދިނުން މުހިއްމެވެ.