އެމެރިކާގެ އެދުމުގެ މަތިން ހަމާސްގެ ސިޔާސީ ލީޑަރޝިޕް މަހެއްގެ ތެރޭގައި ގަތަރުން ބޭރުވާން އަންގައިފި

އެމެރިކާގެ އެދުމުގެ މަތިން ހަމާސްގެ ސިޔާސީ ލީޑަރޝިޕް މަހެއްގެ ތެރޭގައި ގަތަރުން ފުރައިގެން ދިއުމަށް އަންގާފައިވާ ކަމަށް ދެ މަސްދަރަކުން ޔޫއޭއީގެ ނޫހެއްކަމުގައިވާ 'ދަ ނޭޝަނަލް' އަށް ހޮނިހިރު ދުވަހު މަޢުލޫމާތު ދީފިއެވެ.

ހަމާސްގެ ސިޔާސީ ބިއުރޯގެ އިސް މެންބަރުންނަށް މި ހަފްތާގެ ކުރީކޮޅު މި ނިންމުން އަންގާފައިވާ ކަމަށް މަސްދަރުތަކުން ބުނެފައިވެ އެވެ. 2012 ވަނަ އަހަރު ސީރިއާއިން ދޯހާއަށް ހިޖުރަކުރި، ހަމާސްގެ 20 އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަހު ލީޑަރުކަން ކުރި ޚާލިދު މަޝްއަލް (2017 ގެ ނިޔަލަށް) އިން ފެށިގެން، ގަތަރުން ވަނީ ހަމާސްގެ ލީޑަރޝިޕަށް މެހެމާންދާރީ އަދާކޮށްދީފަ އެވެ.

 އެހެން ގައުމުތަކަށް ދިއުމުގެ ފުރުސަތު

މަސްދަރުތަކުން އިތުރަށް ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ގަތަރުގެ ބަދަލުގައި އިރާގު، އީރާން އަދި އަލްޖީރިއާ އަކީ ހަމާސްއިން މިހާރު ދިރާސާ ކުރަމުންދާ ކަންތައް ތަކެކެވެ. އަދި ހަމާސްގެ ވިޔަފާރީގެ ގިނަ މަސްލަހަތުތަކެއް އޮންނާތީ، ތުރުކީ އަކީވެސް އެއް އޮޕްޝަން ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. މިހާރުވެސް ހަމާސްގެ އޮފީސްތައް އިރާގު، އީރާން އަދި ތުރުކީ ގައި ހުންނަ ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބެއެވެ.

ހަމާސްއިން ދެކޭގޮތް

ނަމަވެސް، ލުބުނާނު ގައި ހުންނަ ހަމާސްގެ މީޑިއާ ރިލޭޝަންސްގެ އިސްވެރިޔާ މަހްމޫދު ތާހާ ބުނެފައި ވަނީ ގަތަރުން ފުރައިގެން ދިއުމަށް އަންގާފައި ނުވާ ކަމަށެވެ. "ހަމާސް ގަތަރުގައި މަސައްކަތްތައް ކުރިއަށް ގެންދާނެ. އަދި ދޯހާ އިން ހަމާސްގެ މަސައްކަތްތައް ހުއްޓާލުމަށް އަންގާފައެއް ނުވޭ. ގަތަރާއެކު ހަމާސްގެ ގުޅުންތައް ވަރަށް އާދައިގެ މަތިން ކުރިއަށްދާ" ކަމަށް 'ދަ ނޭޝަނަލް' އަށް ފޮނުވި ބަޔާނެއްގައި އޭނާ ބުނެފައިވެއެވެ.

ހަމާސްގެ ލީޑަރުން ބޭރުކުރަން ނިންމި ސަބަބު

ގާޒާގެ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމަށާއި 2023 ގެ އޮކްޓޯބަރުން ފެށިގެން ހަމާސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުގައި ތިބި ރަހީނުން ދޫކޮށްލުމަށް މަސްތަކެއް ވަންދެން ކުރެވުނު މަޝްވަރާތައް ކާމިޔާބު ނުވުމާ ގުޅިގެން ހަމާސްގެ ލީޑަރުން ބޭރުކުރުމަށް ނިންމާފައިވާ ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. މި މަޝްވަރާތައް މެދުވެރިކޮށްދީފައިވަނީ އެމެރިކާއާއި، އެމެރިކާގެ ސަރަހައްދީ އެންމެ ގާތް ދެ ގައުމުކަމުގައިވާ ގަތަރާއި މިސުރުންނެވެ.

އެމެރިކާގެ މަގާމު

"ރަހީނުން ދޫކޮށްލުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ހުށަހެޅުނު ހުށަހެޅުންތަކަށް ތަކުރާރުކޮށް އިންކާރުކުރުމަށްފަހު، އެމެރިކާގެ ޕާޓްނަރ ގައުމުތަކުގެ ވެރިކަންކުރާ ރަށްރަށުގައި އެ ލީޑަރުންނަށް [ހަމާސްގެ] މަރުހަބާ ކިޔަން ނުޖެހޭނެ" ކަމަށް އެމެރިކާގެ ސީނިއަރ އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަން އޮފިޝަލަކު 'ދަ ނޭޝަނަލް' އަށް ބުނެފައިވެ އެވެ. އެންމެ ފަހުގެ މަޝްވަރާތައް ނާކާމިޔާބުވުމަށްފަހު، މިކަން ދޯހާއަށް "ސާފުކޮށްދީފައިވާނެ" ކަމަށް އޮފިޝަލް އިތުރުކުރިއެވެ.

ގަތަރުގެ ރޯލު

އޮފިޝަލް އިތުރަށް ބުނެފައިވާ ގޮތުގައި ހުއްޓުމަކަށް ގެނައުމަށް މަސައްކަތްކުރުމުގައި ގަތަރުން ވަނީ "އަގުހުރި ދައުރެއް" އަދާކޮށްފައެވެ. އަދި "ފާއިތުވި އަހަރު 200އާ ގާތްކުރާ އަދަދެއްގެ ރަހީނުން ދޫކޮށްލުމުގައި" މުހިންމު ދައުރެއް އަދާކޮށްފައިވެ އެވެ. ނަމަވެސް އިތުރު ރަހީނުން ދޫކޮށްލުމަށް ޙަމާސްއިން "ތަކުރާރުކޮށް އިންކާރުކުރުމާއެކު" އެ ލީޑަރުން ދޯހާގައި ތިބުމަކީ "މިހާރު ޤަބޫލުކުރެވޭނެ ކަމެއް ނޫން" ކަމަށް އޮފިޝަލް ބުނެފައިވެއެވެ.

ގަތަރުގެ ބަސް

ލީޑަރުން ބޭރުކުރުމާ ގުޅޭ ގޮތުން ގަތަރުން ވަގުތުން އެއްވެސް އެއްޗެއް ބުނެފައެއް ނުވެ އެވެ. ނަމަވެސް ގަތަރުގެ އޮފިޝަލުން އަބަދުވެސް ބުނަމުން އަންނަ ގޮތުގައި ހަމާސްގެ ލީޑަރުން ދޯހާގައި ބޭތިއްބުމަކީ ގާޒާ ހަނގުރާމަ ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް ކުރެވޭ މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމާ ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ.

ކުރީގެ އިންޒާރު

ގާޒާގެ ހަނގުރާމަ ހުއްޓާލުމާ ގުޅޭ މަޝްވަރާތައް ފެށުނު ފުރަތަމަ ދުވަސްތަކުގައި، ބޭރުކޮށްލަންޖެހިދާނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ހަމާސްއަށް ގަތަރުން ދީފައިވާ ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. ނަމަވެސް މި އިންޒާރާމެދު އެއްވެސް ފިޔަވަޅެއް މިހާތަނަށް އަޅާފައެއް ނުވެ އެވެ.

 ހަމާސްގެ އިސް ލީޑަރުން

ގަތަރުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ހަމާސްގެ އޮފިޝަލުންގެ އަދަދު ސާފުކޮށް އެނގެން ނެތް ނަމަވެސް، މަސްދަރުތަކުން ބުނާ ގޮތުގައި ޚަލީލް އަލް ޙައްޔާ، މަޝްޢަލް، އުސާމާ ހަމްދާން، މޫސާ އަބޫ މަރްޒޫގް އަދި ޒާހިރު ޖަބާރިން ފަދަ އިސް މީހުން ހިމެނެ އެވެ. ހަމާސްގެ ލީޑަރު ޔަހްޔާ ސިންވާރު ފާއިތުވި މަހު ގާޒާގައި މަރުވެފައިވާއިރު، ހަމާސްގެ ސިޔާސީ އިސްވެރިޔާ އިސްމާއީލް ހަނިއްޔާ ޖުލައި މަހު ތެހެރާންގައި އަވަހާރަކޮށްލެވުނެވެ. މިއީ އިސްރާއީލުން ކުރި އަވަހާރަކޮށްލުމުގެ ހަމަލާއެއް ކަމަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ބެލެވެ އެވެ.

އެމެރިކާގެ ސިޔާސީ މަސްރަހު

ހަމާސްގެ ލީޑަރުން ބޭރުކުރަން އެންގި މި އެންގުން އައިސްފައިވަނީ ރިޕަބްލިކަން ކެންޑިޑޭޓް ޑޮނަލްޑް ޓްރަމްޕް ދެވަނަ ދައުރަކަށް ރައީސްކަމަށް އިންތިޚާބުވުމަށްފަހުގަ އެވެ. ޓްރަމްޕް ވައިޓް ހައުސްއަށް އެނބުރި ވަޑައިގަންނަވާނީ ޖަނަވަރީ މަހުގައެވެ.

ހަމާސްއާއެކު އޮންނަ ގުޅުމާ ހެދި އެމެރިކާގެ ފާޑުކިޔުން ގަތަރަށް އަމާޒުވެފައިވެ އެވެ. ހުކުރު ދުވަހު ރިޕަބްލިކަން 14 ސެނެޓަރުން ސްޓޭޓް ޑިޕާޓްމަންޓް ފޮނިވި ސިޓީއެއްގައި ގަތަރުގައި ދިރިއުޅޭ ހަމާސްގެ އޮފިޝަލުންގެ އެސެޓްތައް ވަގުތުން ފްރީޒްކުރުމަށާ، އެތާ ދިރިއުޅޭ ހަމާސްގެ އިސް އޮފިޝަލުން އެކްސްޓްރަޑައިޓްކުރުމަށާއި، "ހަމާސްގެ އިސް ލީޑަރޝިޕަށް ދޯހާއިން ދޭ މެހެމާންދާރީ ނިމުމަކަށް ގެނައުމަށް" އެދިފައިވެ އެވެ.

ގަތަރުގެ ބަޔާން

ގަތަރުގެ ބޮޑުވަޒީރު ޝެއިޚް މުހައްމަދު ބިން އަބްދުއްރަހްމާން މިދިޔަ އަހަރު ތަކުރާރުކޮށް ވިދާޅުވެފައިވާ ގޮތުގައި ދޯހާގައި ހަމާސްގެ އޮފީސް ހުރީ އެ ޖަމާއަތާއެކު މަޝްވަރާތައް ކުރިއަށްގެންދިއުމަށެވެ. އަދި މި ޗެނަލް މުހިންމު ކަމަށް ފެންނަހާ ހިނދަކު، އެ ޖަމާއަތުގެ މީހުން އެތާ ތިބުމަށް ހުއްދަ ދޭނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެފައިވެ އެވެ.

ގާޒާގެ ހަނގުރާމައިގެ ފެށުން

ގާޒާގެ ހަނގުރާމަ ފެށުނީ ފާއިތުވި އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރު މަހު ހަމާސްއިން ދެކުނު އިސްރާއީލަށް ދިން ހަމަލާއަކާ ގުޅިގެންނެވެ. މި ހަމަލާގައި 1,200 އިސްރާއީލް މީހުން މަރުވި އިރު، 250 މީހުން ގާޒާއަށް ރަހީނުންގެ ގޮތުގައި ގެންދެވުނެވެ. އިސްރާއީލުން މިކަމާގުޅިގެން ފެށި ހަނގުރާމައިގައި ގާޒާގެ ހެލްތު މިނިސްޓްރީން ބުނާ ގޮތުގައި 43,500 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުން މަރުވެ، އޭގެ ދެގުނައަށްވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް އަނިޔާވެފައިވެ އެވެ.

ގާޒާގެ ހާލަތު

ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ގާޒާގެ ބޮޑު ބައެއް ވަނީ ވީރާނާވެފަ އެވެ. އަދި އިންސާނީ ބޮޑު ހަލާކެއް ކުރިމަތިވެފައިވާއިރު، އެއް މަސްދުވަހަށްވުރެ ގިނަ ދުވަސްވަންދެން އިސްރާއީލުގެ ސިފައިން އޮޕަރޭޝަންތައް ކުރިއަށްގެންދާ އުތުރުގެ ސަރަހައްދުތަކުގައި ބަނޑުހައިހޫނުކަމުގެ ނުރައްކާ ވަނީ ކުރިމަތިވެފައެވެ.

މަޝްވަރާތަކުގެ މުއްދަތު

އޮފިޝަލުން ބުނާ ގޮތުގައި ގަތަރުން މި ޑިމާންޑް ހަމާސްގެ ލީޑަރުންނަށް ހުށަހަޅާފައިވަނީ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ދުވަސް ކުރިންނެވެ. އަދި ޖަމާއަތުގެ ސިޔާސީ އޮފީސް ބަންދުކުރާނެ ތާރީޚަކާ ބެހޭ ގޮތުން ވޮޝިންގްޓަން ވަނީ ގަތަރާއެކު މުއާމަލާތްތައް ކުރިއަށް ގެންގޮސްފައެވެ. އަދި މިހާރު އެއީ އެކަށޭނަ ވަގުތު ކަމަށްވެސް ދޯހާއަށް އަންގާފައިވާ ކަމަށް އޮފިޝަލް ބުނެފައިވެ އެވެ.

ހަމާސް، ނުވަތަ ރަސްމީ ނަމުން އިސްލާމިކް ރެސިސްޓަންސް މޫވްމަންޓަކީ ސިޔާސީ އަދި އަސްކަރީ ދެ ގޮތްޕެއް އެކުލެވޭ ފަލަސްތީނުގެ ޖަމާއަތެކެވެ.

ތިރީގައި މިވަނީ މި ޖަމާއަތުގެ މުހިންމު ހާދިސާތަކުގެ ތާރީޚީ ތަރުތީބެވެ:

1987: ފުރަތަމަ އިންތިފާދާ (އިސްރާއީލާ ދެކޮޅަށް ފަލަސްޠީނުން ކުރި އިންތިފާދާ) ގެ ތެރޭގައި ޝެއިޚް އަހްމަދު ޔާސިން ހަމާސް އުފެއްދެވިއެވެ.

1993: ހަމާސްއިން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފިދާއީ ހަމަލާއެއް ދިނެވެ. މިއީ އިސްރާއީލުގެ ޓާގެޓްތަކަށް މިފަދަ ހަމަލާތައް ދޭން ފެށި ފެށުމެވެ.

1997: އެމެރިކާއިން ހަމާސް ބޭރުގެ ޓެރަރިސްޓް ޖަމާއަތެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅި އެވެ.

2004: އިސްރާއީލު ސިފައިން ހަމާސްގެ މުއައްސިސް ޝެއިޚް އަޙްމަދު ޔާސިން އަވަހާރަކޮށްލި އެވެ.

2006: ފަލަސްތީނުގެ ގާނޫނީ އިންތިޚާބުތަކުގައި ފަތަހް ޕާޓީ ބަލިކޮށް ހަމާސް މެޖޯރިޓީ ހޯދި އެވެ.

2007: ފަތަހްއާއެކު ހިނގި ހަމަނުޖެހުންތަކަށްފަހު ހަމާސްއިން ގާޒާގެ ކޮންޓްރޯލް ހޯދި އެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން އިސްރާއީލާއި މިސްރު ގާޒާ ބްލޮކޭޑްކުރި އެވެ.

2008-2009: އިސްރާއީލާއި ހަމާސްއާ ދެމެދު ފުރަތަމަ ބޮޑު ހަނގުރާމައެއް ހިނގި އެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އިސްރާއީލުގެ ވައިގެ ހަމަލާތަކާއި އެއްގަމުގެ ހަމަލާތައް ހިމެނެ އެވެ.

2012: އިސްރާއީލާއި ހަމާސްއާ ދެމެދު އިތުރު ވަރުގަދަ ހަނގުރާމައެއް ފެށުނެވެ. މި ހަނގުރާމައިގައި ރޮކެޓް ހަމަލާތަކާއި ވައިގެ ހަމަލާތައް ހިމެނެ އެވެ.

2014: އިސްރާއީލާއި ހަމާސްއާ ދެމެދު 50 ދުވަހުގެ ހަނގުރާމައެއް ހިނގި އެވެ. މި ހަނގުރާމައިގައި ގާޒާއަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތައްވެ ގިނަ ބަޔަކު މަރުވި އެވެ.

2017: ހަމާސްއިން އާ ޕޮލިސީ ޑޮކިއުމަންޓެއް ނެރެ، 1967 ގެ ބޯޑަރުތަކުގެ ތެރޭގައި ފަލަސްތީނު ދައުލަތެއް ގަބޫލުކުރި ނަމަވެސް، އިސްރާއީލް ގަބޫލުކުރުމަށް އިންކާރުކުރި އެވެ.

2021: ހަމާސްއާއި އިސްރާއީލާ ދެމެދު 11 ދުވަހުގެ ހަނގުރާމައެއް ހިނގި އެވެ. މި ހަނގުރާމައިގައި ގާޒާގެ އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރއަށް ގެއްލުންވެ، ގިނަ އަދަދެއްގެ މީހުން މަރުވި އެވެ.

އޮކްޓޯބަރު 7، 2023: ހަމާސްއިން އިސްރާއީލަށް ބޮޑު ހަމަލާއެއް ދިނެވެ. މިކަމާ ގުޅިގެން ދިގު މުއްދަތެއްގެ ހަނގުރާމައެއް ފެށި، ދެފަރާތުން ގިނަ އަދަދެއްގެ މީހުން މަރުވި އެވެ.

ޖުލައި 31، 2024: ހަމާސްގެ ސިޔާސީ ލީޑަރު އިސްމާއީލް ހަނިއްޔާ ތެހެރާންގައި އަވަހާރަކޮށްލެވުނެވެ.