އިއްޔެ އެރި ތޫފާނު ޔާގީގެ ސަބަބުން ފެންބޮޑުވެ ރައްޔިތުންގެ ބަޔަކު ބޯޓެއްގައި ސަލާމަތް ކުރަނީ ފޮޓޯ: އެންއެޗްއޭސީ ގުޔެން/އޭއެފްޕީ/ގެޓީ އިމޭޖާސް
ވިއެޓްނާމްގެ އުތުރަށް ތޫފާން ޔާގީ އަރައި، ވެރިރަށް ހަނޯއީގެ ރަތް ކޯރު ސަރަހައްދު 20 އަހަރުގެ ތެރޭ ނޫފުލޭ ވަރަށް މައްޗަށް ފެންގަނޑު އުފުލި، 179 މީހަކު މަރުވެއްޖެ އެވެ. އަދި އެ ކޯރުގެ ކައިރީގައި ދިރިއުޅޭ އެތައް ހާސް ބަޔަކު މިހާރު ވަނީ އެ ސަރަހައްދުން ދުރަށް ގެންގޮސްފަ އެވެ.
ތޫފާން ޔާގީ އަކީ އޭޝިއާއަށް މިއަހަރު އައި އެންމެ ބާރުގަދަ ތޫފާނެވެ. އެ ތޫފާނުގައި ބިންގަނޑު ކަނޑައިގެން ގޮސް ވިއެޓްނާމްގެ ބުރިޖެއް ވެެއްޓުމުގެ އިތުރަށް ތޫފާން ހުޅަނގަށް ދަތުރުކުރީ ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއްދީފަ އެވެ.
"އަހަރެންގެ ގެއަކީ މިހާރު ކޯރުގެ ބައެއް،" ގުޔެން ވެން ހަންގް، 56، އަކީ ރަތް ކޯރުގެ އައްސޭރީގައި އޮންނަ އަވަށެއްގައި ދިރިއުޅެމުން އަންނަ މީހެކެވެ.
މުޅި ގައުމަށް އެރި ތޫފާނުގައި ބިންގަނޑު ކަނޑައިގެން ދިއުމާއި ފެންބޮޑުވުމުގެ ހާދިސާތަކުގައި 179 މީހުން މަރުވެފައިވާ އިރު 145 މީހަކު ގެއްލިފައިވާ ކަމަށް ސަރުކާރުން ލަފާކުރެ އެވެ.
ވިއެޓްނާމްގެ ދައުލަތުގެ ކަރަންޓް ޔުޓިލިޓީ ކުންފުނި، އީވީއެން އިން އިއްޔެ ބުނީ ސަލާމަތީ ސަބަބުތަކާ ހުރެ ވެރިރަށުގެ ބައެއް ސަރަހައްދުތަކުން ކަރަންޓު ކެނޑިފައިވާ ކަމަށެވެ.
ނޭޝަނަލް ސެންޓާ ފޯ ހައިޑްރޯ މީޓިއޮރޮލޮޖިކަލް ފޯކާސްޓިންގެ ޑިރެކްޓަރު މައި ވެން ކިމް ނެރުއްވި ބަޔާނެއްގައި ވިދާޅުވީ ރަތް ކޯރުގެ ފެންގަނޑު އޮތީ ފާއިތުވި 20 އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ވެސް އެންމެ މައްޗަށް އުފުލުނު މިނަކަށް އުފުލިފައި ކަމަށާއި ކުރިއަށް އޮތް ދެ ދުވަހު އިތުރު ވާރޭ ވެހޭނެ ކަމަށް ލަފާކުރެވޭ ކަމަށެވެ.
މި ހަފުތާގެ ބާކީ ހުރި ދުވަސްތަކުގައި ހަނޯއީގެ ބައެއް ސްކޫލްތަކުގެ ކިޔެވުން ވަނީ ބަންދުކޮށްފަ އެވެ. އަދި ތިރި ސަރަހައްދުތަކުގެ އެތައް ހާސް ރައްޔިތުންނެއް މިހާރު ވަނީ ހުސްކޮށް ރައްކާތެރި ސަރަހައްދުތަކަށް ބަދަލުކޮށްފަ އެވެ.
"މީހުން ދިޔައީ އެ މީހުންގެ މޮޓޯ ސައިކަލުތައް އުސް ތަންތަނަށް ބަދަލުކޮށް، ރައްކާތެރި ތަންތަނަށް ބަދަލުކުރަމުން،" ތަރުޖަމާނު ކާލޯޓާ ޓޮރޭޒް ލިރޯ ވިދާޅުވީ ކޯރު ކައިރީގައި ވަގުތީ ގެތަކުގައި އެތައް ކުޑަކުދިންނާއި އާއިލާތަކެއް ދިރިއުޅެމުންދާތީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރައްވާ ކަމަށެވެ.
އީވީއެން އިން އިއްޔެ ބުނީ ވިއެޓްނާމުގައި ދެ ވަނަ އަށް އެންމެ ބޮޑު ހައިޑްރޯޕަވާ ޑޭމްއިން ރަތް ކޯރުގެ އަވަށަކަށް ފެން ދޫކުރުން މެދުކަނޑާލީ ފެން ދައުރުވާ މިންވަރު މަދުކުރުމުގެ ގޮތުން ކަމަށެވެ.
ވިއެޓްނާމްގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ވެސް ބުދަ ދުވަހު ވަނީ ޗައިނާގެ ހައިޑްރޯޕަވާ ޕްލާންޓްތަކުން ރަތް ކޯރުގެ އެހެން އަވަށަކަށް ފެން ދޫކުރާތީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކޮށްފަ އެވެ. ޗައިނާ އިން ބުނެފައި ވަނީ ފެންބޮޑުވުން ކޮންޓްރޯލް ކުރުމަށް ދެ ގައުމުން އެއްބާރުލުން ދެމުން އަންނަ ކަމަށެވެ.
ހަނޯއީގެ އިރުމަތީގައި ހުންނަ ފެކްޓްރީތަކަކަށް ޔާގީގެ ސަބަބުން ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބި، ގުދަންތަކުގައި ފެންބޮޑުވެ، ބައެއް ފެކްޓްރީތަކުގެ މަސައްކަތް ފެށުމަށް ހަފުތާއެއްްހާ ދުވަސް ނަގާނެ ކަމަށް ބެލެވޭ ކަމަށް އެގްޒެކެޓިވްސް ވިދާޅުވި އެވެ.
ވިއެޓްނާމަކީ އެމެރިކާ އަދި ޔޫރަޕްގެ ބައެއް ގައުމުތަކުގެ މަލްޓި ނޭޝަނަލް ކުންފުނިތަކުގެ ބޮޑެތި އޮޕަރޭޝަންތައް ހިންގާ ގައުމެކެވެ. އަދި ވިއްސާރާގައި ލިބުނު ގެއްލުމާ އެކު ދުނިޔޭގެ ސަޕްލައި ޗެއިންތަކަށް މި ހުރަސްތަކުގެ ނުރައްކާ ކުރިމަތިވާނެ ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ.
ވެރިރަށުގެ އުތުރުގެ ޕްރޮވިންސްތަކުގައި ފެންބޮޑުވެ، ބިންގަނޑު ކަނޑައިގެން ދިއުމުގެ ސަބަބުން އެތައް ބަޔަކު ވަނީ މަރުވެފަ އެވެ.
"އަޅުގަނޑުގެ ގޭގެ ފުރަތަމަ ފަންގިފިލާ އޮތީ މުޅިން ފެނުއަޑީގައި،" ހަނޯއީއާ ގާތްގަނޑަކަށް 60 ކިލޯމީޓަރު ދުރުގައި އޮންނަ ތައި ގުޔެން އަށް ނިސްބަތްވާ ގުޔެން ޑުކް ޓަމް،40، ބުންޏެވެ.
"މިހާރު ތާޒާ ފެނާއި ކަރަންޓެއް ނެތް." އޭނާ ބުންޏެވެ.