އިތުބާރު ގެއްލުނީ ރާއްޖޭގެ މުޅި މާލީ ނިޒާމަށް

އިއްޔެ، 25 އޮގަސްޓު 2024 ވީ އާދިއްތަ ދުވަހު، ކަންކަން ހިނގި ގޮތުން، ގެއްލުންވެ ހާނިއްކަވީ ޖުމްލަކޮށް ރާއްޖޭގެ މުޅި މާލީ ނިޒާމަށެވެ. ދިވެހިންނާއި ބިދޭސީ ޑިޕޮސިޓަރުންނާއި އިންވެސްޓަރުން، އަދި އައިއެމްއެފް ފަދަ އިންސްޓިޓިއުޝަންތަކުން ޝައްކުގެ ލޮލަކުން ބަލާނީ ހަމައެކަނި ބޭންކް އޮފް މޯލްޑިވްސްއަކަށް ނޫނެވެ. ޖުމްލަކޮށް ރާއްޖޭގެ މާލީ ނިޒާމަށެވެ. ދިވެހި އިގުތިސާދަށެވެ. 

ބައެއް މުހިންމު ސުރުހީތައް ހަނދާންކޮށްލަމާތޯ އެވެ؟ 

އެންމެ 24 ގަޑިއިރު ތެރޭގައި ހިނގާ ދިޔަ ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން، އިތުބާރު ގެއްލުނީ ހަމައެކަނި ބީއެމްއެލްއަކަށް ނޫނެވެ. މުޅި މާލީ ނިޒާމަށެވެ. ބައެއް ސަބަބު ބަޔާން ކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާނަމެވެ. 

ހ. ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު އަދި ގައުމީ ބޭންކްގެ އަސާސްތައް ރަނގަޅު ނޫން ކަމަށް ޑިޕޮސިޓަރުންނަށް މިއަދު ޔަގީން ކުރެވިއްޖެ އެވެ. 

ށ. ޑިޕޮސިޓަރުންގެ ފަންޑުތައް ހިމާޔާތްކުރަން ޖެހޭ ހާލުގައި، ބޭންކުގެ މުލައްދަނޑީގައި ހިތްވަރު ހުރެދާނޭކަމާ މެދު ޝައްކު އުފެދިއްޖެ އެވެ.

ނ. ބީއެމްއެލްގެ ބޯޑުގެ ނިންމުން ބަދަލުކުރުމަށް ސީދާ ރައީސް މަސައްކަތް ކުރެއްވިކަން މިނިސްޓަރުން ވިދާޅުވުމާ ގުޅިގެން ރާއްޖޭގެ ބޭންކިން ނިޒާމުގެ މިނިވަންކަމާ މެދު ސުވާލު އުފެދިއްޖެ އެވެ. 

ރ. ރައީސްގެ އެންގެވުމަށް ތަބާނުވުމުން، މަރުކަޒީ ބޭންކުގެ އިންސްޓްރަކްޝަނަށް ބޭންކުގެ ނިންމުން ބަދަލުކުރިކަން އިއުލާނު ކުރުމުން، މަރުކަޒީ ބޭންކްގެ މިނިވަންކަމާއި، އެ ބޭންކުން އަޅާނޭ ފިޔަވަޅުތަކާ މެދު ރާއްޖެ އާއި ބޭރު ދުނިޔޭގައި ޝައްކު އުފެދުނީ އެވެ. 

އިރުއަރާއި އިރުއޮއްސުމާ ދެމެދު އެވެ.  

އަޅުގަނޑު ޔަގީންކުރާ ގޮތުގައި، މިއަށް ވުރެ ތިއްތިކޮށް މިކަންތައް ކުރެވުނީހެވެ. މި ދަނޑިވަޅުގައި ބީއެމްއެލްއިން ވެސް އަމަލުކުރީ ރާއްޖޭގެ އިގުތިސާދަށް އެންމެ ފަހިކޮށް ކަމަކަށް އަޅުގަނޑަކަށް ގަބޫލެއް ނުކުރެވެ އެވެ. ބޭންކަށް ދިމާވެފައިވާ މައްސަލަ ހައްލުކުރުމަށް، މިއަށް ވުރެ ތިޔާގި ވިސްނުމަކަށް، މި ނާޒުކު ވަގުތުގައި ބޭންކުން ދާން ޖެހޭނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑު ވެސް ދެކެމެވެ. 

ބޯޑު ޑިރެކްޓަރު ވަކިކުރުމުން ވެސް، ބޭންކް ގޮތް ދޫނުކުރުމުން، ސަރުކާރުން ކަންތައް ކުރީ ވެސް ރަނގަޅަށް ކަމކަަށް އަޅުގަނޑު ނުދެކެމެވެ. ރާއްޖޭގެ މާލީ ވަޒީރާ އެކުގައި ހަތަރު ވަޒީރުން ނޫސްވެރިންގެ ބައްދަލުވުމަށް އަރައި، ބީއެމްއެލްގެ އަތް އަނބުރާލަން އުޅުއްވި ކަމަށް ބުނުން ރީއްޗެއް ނޫނެވެ. އަދި އަމުދުން ރާއްޖޭގެ މައި ބޭންކްގެ ނިންމުންތައް ބަދަލުކުރަން ސީދާ ރައީސް މަސައްކަތް ކުރެއްވި ކަމަށް، ޕްރެސް ކޮންފަރެންސެއްގައި އެއްވެސް ހާލަތެއްގައި ދައުލަތުގެ ވަޒީރަކު ވިދާޅުވުމަކީ 'އައްޗި' ކަމެކެވެ. 

ސަރުކާރާ ވަކިން މިނިވަންކޮށް ހިންގަން 1 ޖުލައި 1981ގައި، އުފެއްދި މަރުކަޒީ ބޭންކް އެމްއޭއޭއިން ކަންތައް ކުރީ ވެސް ރަނގަޅަށް ކަމަށް ދެންނެވޭކަށް ނެތެވެ. ބީއެމްއެލް ބޯޑުގެ ނިންމުމެއް ރައީސް ބޭނުންފުޅުވާ ގޮތަށް، ބަދަލުކުރަން އެމްއެމްއޭގެ އިންސްޓްރަކްޝަނެއް މިފަދަ ހައްސާސް ދަނޑިވަޅެއްގައި ރަސްމީކޮށް ބީއެމްއެލަށް ފޮނުވުމުން، މަރުކަޒީ ބޭންކްގެ މިނިވަންކަމާ މެދު ސުވާލު އުފެދުނީ އެވެ. އެއަށް ވުރެ އޮމާންކޮށް ވެސް މަގުސަދު ހާސިލު ކުރެވުނީހެވެ.

ރާއްޖެ މިއަދު މިވަނީ އިގުތިސާދީ ކޮޅިގަނޑެއްގައި ޖެހިފައިކަން، ހޭލައި ތިބި ދިވެހިންނާއި ބޭރުގެ އިންވެސްޓަރުން ދަނެ އެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކަންތައް ކުރާނީ ކިހިނަކުންތޯ އެންމެން ތިބީ ބަލާށެވެ. ދިވެހި ނޫސްތަކުގެ ހުރިހާ ސުރުހީތައް، އިނގިރޭސި އާއި، ފޮންނައްކާ ބަހަށް ބަދަލުކޮށް، ދުނިޔޭގެ ހުރިހާ ގައުމެއްގައި  މިވަގުތު ދަނީ އާންމުކުރަމުންނެވެ. 

ބީއެމްއެލް އާއި ސަރުކާރު އަދި މަރުކަޒީ ބޭންކުން ވެސް، ދުނިޔޭގެ އެންމެން ކުރިމަތީގައި އުނުހުރި އަންނައުނު ނުބާލާ ވެސް، މަންޒިލު އަތުވާނޭ އެތައް މަގެއް ކޮށުނީހެވެ.