އޭޑީއެޗްޑީއާ ގުޅޭ މި މައުލޫމާތުކޮޅު ކޮންމެހެން ވެސް ކިޔާލާތި
އެޓެންޝަން ޑެފިިސިޓް ހައިޕާ އެކްޓިވިޓީ ޑިސްއޯޑާ (އޭޑީއެޗްޑީ) އަކީ ތުއްތު ކުދިންނާއި ބޮޑުވަމުން އަންނަ ކުދިންގެ ފަރާތުން ވަރަށް އާއްމުކޮށް ފެންނަ ހާލަތެކެވެ. އެހެންކަމުން މިކަމާ ގުޅޭ ބައިވަރު ސުވާލުތައް ގިނަ އާއިލާތަކުގެ އޮވެ އެވެ. އެންމެ ގިނައިން އަހާ އެއް ސުވާލަކީ ބޭސް ނުދީ މި ކުދިންގެ ހަލަބޮލި ހިޔާލުތަކުން ފުރިފައިވާ ސިކުނޑި ހަމައަކަށް ގެނެވިދާނެ ހެއްޔެވެ؟
އޭޑީއެޗްޑީއަށް ބައެއް ކަހަލަ ގުދުރަތީ ހައްލު އެބަ ހުއްޓެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީއަކީ ކޮބާ؟
އެޓެންޝަން ޑެފިސިޓް ހައިޕާ އެކްޓިވިޓީ ޑިސްއޯޑާ (އޭޑީއެޗްޑީ)އަކީ ކުދިންގެ މެދުގައި ވަރަށް އާއްމު މެންޓަލް ޑިސްއޯޑާއެކެވެ. އެމެރިކާގެ ސެންޓާ ފޯ ޑިސީސް ކޮންޓްރޯލް އެންޑް ޕްރިވެންޝަން އިން ބުނާ ގޮތުގައި އުމުރުން 3-17 އަހަރާ ދެމެދު އުމުރުފުރާގެ ކުދިންގެ ތެރެިން %10 ކުދިންނަށް އޭޑީއެޗްޑީއާ ކުރިމަތިވެ އެވެ.
ބެލެނިވެރިންނާއި ސިއްހީ ފަރުވާދޭ ފަރާތްތަކުގެ މެދުގައި ހެދި ސާވޭއަކުން ދެނެގަނެވިފައި ވަނީ އަންހެން ކުދިންނަށް ވުރެ އޭޑީއެޗްޑީ ފިރިހެން ކުދިންގެ މެދުގައި މާ އާއްމުކަމެވެ.
ޑޮކްޓަރުން ބުނާ ގޮތުގައި އަންހެން ކުދިންގެ ކިބައިގައި އޭޑީއެޗްޑީ އަލާމާތްތައް ފެންނަ ގޮތް ތަފާތެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން އަންހެން ކުދިންގެ އެ މައްސަލަ ރަނގަޅަށް ޑައެގްނޯސް ނުކުރެވި، ތަފާސްހިސާބު އެގޮތަށް އައުން އެކަށީގެންވެ އެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީގެ އަލާމާތްތަކަށް ބަލާއިރު ކުދިންގެ މެދުގައި ފެންނާނީ އެކުދިންނަށް އިމްޕަލްސް ކޮންޓްރޯލް ކުރަން އުނދަގޫ ކަމާއި، މާ ބޮޑަށް ހަލަނިވެ އުޅުން ނުވަތަ ހައިޕާއެކްޓިވިޓީ އާއި ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ކުޑަވުމެވެ.
ނަމަވެސް ހުރިހާ ކުދިންގެ ކިބައިން މި އަލާމާތްތައް ނުފެނިދާނެ އެވެ. ބައެއް ކުދިންނަކީ ކުއްލި ކުއްލިއަށް ކަންކަން ނިންމާ އަދި އިމްޕަލްސިވްކޮށް އުޅޭ ހަލަނި ކުދިން ކަމަށް ވިޔަސް، އަނެއް ބައި ކުދިން ހަމައެކަނި ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ނުދިނުން އެކަށީގެންވެ އެވެ. އަނެއްބައި ކުދިންގެ ކިބައިގައި އެ ތިން އަލާމާތް ވެސް ހުރެ އެވެ.
ދަރިފުޅުގެ ކިބައިގައި އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަހެން ހީވާ ނަމަ، އެންމެ މުހިއްމީ ޕްރޮފެޝެނަލެއްގެ އެހީގައި އެކަން ޑައެގްނޯސް ކުރުމެވެ. ދަންނަންވީ އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަކަން އެންމެ ޓެސްޓަކުން ދެނެނުގަނެވިދާނެ ކަމެވެ. އާއްމުކޮށް އޭޑީއެޗްޑީއަށް ޑައެގްނޯސް ކުރެވެނީ އޭގެ އަލާމާތްތައް ހަ މަސް ވަންދެން ފެންނަ ނަމަ އެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީއަށް ދޭ ފަރުވާއަކީ ކޮބާ؟
އޭޑީއެޗްޑީއަށް އެންމެ އާއްމުކޮށް ދޭ ފަރުވާއަކީ ބޭހެވެ. އެކަމަށް ދެ ބޭހެއް ދެ އެވެ. އެ ބޭސްތަކުން ބައެއް ކަހަލަ ނުބައި އަސަރު ކުރިމަތިވެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އެންޒައިޓީ، އިންސޮމްނިއާ ނުވަތަ ނިދަން އުނދަގޫވުމާއި ބޮލުގައި ރިހުން ހިމެނެ އެވެ.
މީގެ އިތުރުން ޑޮކްޓަރުން ތަފާތު އެހެން ފަރުވާތައް ވެސް ދެ އެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި ކޮގްނިޓިވް ބިހޭވިއަރަލް ތެރަޕީ (ސީބީޓީ) ހިމެނެ އެވެ.
ސީބީޓީއިން ބަލިމީހުންނަށް ދަސްކޮށްދެނީ އެމީހުންނަށް ކުރިމަތިވާ އަލާމާތްތައް ލުއިކޮށް ބައްޔާ އެކު އެޅެވޭނެ ފިޔަވަޅުތައް ނުވަތަ ކޯޕިން ސްޓްރެޓެޖީތަކެވެ. ދިރާސާތަކުން ބުނާ ގޮތުން ސީބީޓީއާ އެކު ވަރަށް ގިނަ ކުދިންގެ އަލާމާތްތައް ރަނގަޅުވެ އެވެ.
މީގެ އިތުރުން ވެސް އޭޑީއެޗްޑީއަށް ދޭ ފަރުވާތައް ހުރެ އެވެ. އޭގެ އެއް ފަރުވާއަކީ ނިއުރޯފީޑްބެކް ނުވަތަ އީއީޖީ ބައޯފީޑްބެކް އެވެ. ނިއުރޯފީޑްބެކްގައި ބޮލުގައި ސެންސާތަކެއް ހަރުކޮށްގެން ކުދިންގެ ސިކުނޑީގެ ހަރަކާތްތައް އަމިއްލައަށް ރެގިއުލޭޓްކުރަން ދަސްކޮށްދެ އެވެ. ކޮމްޕިއުޓަރެއްެގެ ސްކްރީނުން ދައްކާ ފީޑްބެކްއިން ކުދިންނަށް އެކުދިންގެ ބްރެއިން ވޭވްސް ކޮންޓްރޯލްކުރެވެ އެވެ.
މި ޒަމާނީ ފަރުވާގެ ސަބަބުން އޭޑީއެޗްޑީ ކުދިންގެ ކުއްލި ހަރަކާތްތަކުން ދުރުވެވި، ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ދެވޭވަރު ބޮޑުވެ އެވެ. އާދަޔާ ހިލާފަށް ހަލަނިވެގެން އުޅޭ އުޅުން ނުވަތަ ހައިޕާއެކްޓިވިޓީ ދަށްކޮށްދެ އެވެ. މީގެ ނަތީޖާ ފެންނަން މަދުވެގެން ހަ މަސް ނަގާފާނެ އެވެ.
އަދިވެސް މައިގަނޑު ތެރަޕީ ގޮތުގައި ދެނީ ބޭހެވެ. ބޭހުގެ ސައިޑް އިފެކްޓްތަކާ ހެދި، އޭޑީއެޗްޑީއަށް އެހެން ގޮތްގޮތަށް ފަރުވާ ހޯދާ އަދި ލައިފްސްޓައިލަށް ބަދަލު ގެންނަން ބޭނުންވެ އެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީ މެދުވެރިވާ ސަބަބުތަައް
އޭޑީއެޗްޑީއަކީ މައިގަނޑު އެއް ސަބަބަކާ ހެދި ކުރިމަތިވާ ކަމެއް ނޫނެވެ. އެއަށް ވުރެ އެ މައްސަލައިގެ ފުންމިން ބޮޑެވެ. އެކި މީހުންގެ ކިބައިން އެކި ކަހަލަ އަލާމާތްތައް ފެންނާތީ ހައްލު ހޯދަން އެކި މީހުން އެކި ކަންކަން ކުރެ އެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީ މެދުވެރިވާ ބައެއް ސަބަބުތައް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.
ޖެނެޓިކްސް
އޭޑީއެޗްޑީއަކީ ވާރުތަވާ ކަަމެކެވެ. މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕަގެ އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ނަމަ ދަރިފުޅަށް އެ މައްސަލަ ވާރުތަވުމުގެ ފުރުސަތު %57އަށް އަރަ އެވެ. އެއްބަނޑު އެއްބަފާ ދެބެއިންގެ ތެރެއިން އެކެއްގެ އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ނަމަ އެ އާއިލާގެ އެހެން ކުއްޖެއްގެ އޭޑީއެޗްޑީ ހުރުުމުގެ ފުރުސަތަކީ %32 އެވެ. ސައިންޓިސްޓުން އަންނަނީ ޖެނެޓިކްސްއާ ގުޅޭ މުހިއްމު ދިރާސާތައް ހަދަމުންނެވެ. މި ދިރާސާތަކުގެ އަލީގައި ޖީންތަކުގައި ހުންނަ މިއުޓޭޝަން ދެނެގަނެވި އޭޑީއެޗްޑީގެ އަސްލު ސަބަބުތައް ދެނެގަތުން އޮތީ ކުރިއަށެވެ.
މާބަނޑުއިރު ކުރިމަތިވާ ސްޓްރެސް
މީގެ ހަ އަހަރު ކުރިން 2018ގައި ހެދި ދިރާސާއަކުން މާބަނޑުއިރު ކުރިމަތިވާ ސްޓްރެސްގެ ސަބަބުން ވެސް އޭޑީއެޗްޑީ މެދުވެރިވާކަން އެނގުނެވެ. އެގޮތުން މާބަނޑުއިރު އާދަޔާ ހިލާފަށް ސްޓްރެސްއާ ކުރިމަތިލާ މައިންނަށް ލިބޭ ދަރިން އޭޑީއެޗްޑީއާ ކުރިމަތިވުމުގެ ފުރުސަތު އެ ސްޓްރެސް ދިމާނުވާ މައިންނަށް ލިބޭ ދަރިންނަށް ވުރެ ދެ ގުނަ ބޮޑެވެ.
މާބަނޑުއިރު ޑައެޓް ބަހައްޓާ ގޮތް
މާބަނޑު ދުވަސްވަރު ދުޅަހެޔޮ ކާނާ ކެއުމަށް ހާއްސަ ސަމާލުކަމެއް ދޭން ޖެހެ އެވެ. މައިންނާއި ދަރިން އެކުލެވޭ ގޮތަށް ހެދި ދިރާސާއަކުން އެނގުނު ގޮތުގައި މާބަނޑުއިރު ދުޅަހެޔޮ ކާނާއާ ދުރު މައިންނަށް ލިބޭ ދަރިންނަށް ވުރެ ދުޅަހެޔޮ ކާނާ ކާ މައިންނަށް ލިބޭ ކުދިންގެ އޭޑީއެޗްޑީ ހުރުމުގެ ފުރުސަތު ކުޑަ އެވެ.
ސްކްރީން ބޭނުންކުރާވަރު އިތުރުވުން
މީގެ ފަސް އަހަރު ކުރިން 2019ގައި ޔުނިވާސިޓީ އޮފް އެލްބާޓާ އިން ހެދި ދިރާސާއަކުން ބުނާ ގޮތުން ހަގު އުމުރުގައި ސްކްރީން ބޭނުން ކުރުމާ އޭޑީއެޗްޑީއާ ގުޅުމެއްވެ އެވެ.
އުމުރުން ފަސް އަހަރަށް ވުރެ ހަގު ކުދިން ދުވާލެއްގައި ދެ ގަޑި އިރަށް ވުރެ ގިނައިން ސްކްރީން ބަލާ ނަމަ އޭޑީއެޗްޑީ ލައިގަތުމުގެ ފުރުސަތު 7.7 ގުނަ އިތުރެވެ. މިއީ ސްކްރީން ބެލުން 30 މިނެޓު ހޭދަކުރާ ކުދިންނާ އާޅާބަލާއިރު އެވެ.
ކާނާ
ހަކުރު ގިނަ، ނިއުޓިރިއެންޓްސް ހިމެނޭ މިންވަރު ދަށް، އެޑިޓިވްސް އަދި ޕްރިޒަވޭޓިވް މާއްދާ ގިނަ ކާނާ ކާ ކުދިން އޭޑީއެޗްޑީއަށް ހުށެހެޅުމުގެ ރިސްކު ބޮޑެވެ.
ސްލީޕް އެޕްނިއާ އަދި އަނގަ ހުޅުވައިގެން ނޭވާލުން
ސްލީޕް އެޕްނިއާ އަދި އަނގަ ހުޅުވައިގެން ނޭވާލުމަކީ އޭޑީއެޗްޑީއަށް މަގުފަހިވާ ކަމެކެވެ. މިއީ އޮކްސިޖަން ލިބުން މަދުވުމުގެ ސަބަބުން، އޭޑީއެޗްޑީގެ އަލާމާތްތައް ކުރިމަތިވާ ކަމެކެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީއަށް ގުދުރަތީ ބައެއް ހައްލު
ދުޅަހެޔޮ ކާނާ
ނިއުޓިރިއެންޓް ގިނަ ކާނާއަކީ މުޅި މީހާގެ ސިއްހަތަށް އޭގެ ފައިދާ ކުރާ އެއްޗެކެވެ. އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ކުދިންނަށް ހާއްސަކޮށް މި ކާނާ މުހިއްމުވަނީ ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ނިއުޓިރިއަންޓް އެކުދިންގެ މަދުވުމުގެ ސަބަބުންނެވެ.
އެހެންކަމުން ކެއުމުގައި ފެންވަރު ރަނގަޅު ޕްރޮޓީން ހިމެނުން މުހިއްމެވެ. ހާއްސަކޮށް ކުކުޅު މަހުގެ ފައިދާތަކެއް ހުރެ އެވެ. ކުކުޅު މަހުގައި ހިމެނޭ ޓްރިޕްޓަފާންގެ ސަބަބުން، ހަށިގަނޑުގައި ސެެރޮޓޯނިއަން އުފައްދައި ދެ އެވެ. މިއީ ކުއްލި ހަރަކާތްތައް ކޮންޓްރޯލްކޮށް، މޫޑު ރަނގަޅުކޮށް އަދި ނިދަން އެހީތެރިވެދޭ ކަމެކެވެ.
ހެލްތީ ފެޓް ހިމެނޭ ކާނާ، މިސާލަކަށް، ކާށި ތެޔޮ، އެވޮކާޑޯ، އޮލިވް އޮއިލް ބޭނުންކުރުން ރަނގަޅެވެ. މިއީ ލޭގެ ހަކުރު ހުންނަ މިންވަރު ހިފަހައްޓާލާދޭތީ އެވެ.
ފެހިކަން ގަދަ ތަރުކާރީއަކީ އިންސާނުންގެ ސިކުނޑިއަށް މުހިއްމު ބާވަތެކެވެ. އޭގެން ވިޓަމިން ބީ ލިބެ އެވެ.
ދެން އޮތީ ތެޔޮ ހުންނަ މަހެވެ. ގިނަ ފަހަރަށް ބަރޯސާވެވޭނީ ފިޝްއޮއިލް ސަޕްލިމަންޓަށެވެ. ބަދަލުގައި ސޭމަން އަދި އެންޗޮވީސް (ރެހި) ކެވިދާނެ އެވެ. މިއީ ވިޓަމިން ބީ 6 ހަށިގަނޑަށް ފޯރުކޮށްދޭ ކާނާ އެވެ.
ނުކާންވީ ކޮން އެއްޗެއް؟
ބައެއް ކާނާއިން ލިބޭ ފައިދާއަށް ވުރެ ގެއްލުން ބޮޑެވެ.
މީގެ ތެރޭގައި ޕްރޮސެސްކޮށްފައި ހުންނަ ކާނާ، ހަކުރު ގިނަ ކާނާ އަދި އެލާޖިކްވާ ކާނާ ހިމެނެ އެވެ. އާއްމުކޮށް ކުދިން އެލާޖިކްވާ ކާނާތަކުގެ ތެރޭގައި ޑެއިރީ، ބިސް، މަސް، ބަދަން، ޕީނަޓްސް އަދި ގޮދަން ހިމެނެ އެވެ. ކާނާއަށް އެލާޖިކްވުމާ އޭޑީއެޗްޑީއާ ގުޅުން ވާ ކަން ބައެއް ދިރާސާތަކުން ދައްކަ އެވެ.
ކާނާ މުހިއްމުވަނީ ދުޅަހެޔޮ ކާނާއާ އެކު އޭޑީއެޗްޑީގެ އަލާމާތްތައް ރަނގަޅުވާކަމަށް ފެންނާތީ އެވެ.
ސަޕްލިމަންޓް ނެގުން
ކެއުމުގެ ތެރެއިން ހަށިގަނޑަށް ބޭނުންވާ ވަރަށް ނިއުޓިރިއަންޓަސް ނުލިބޭ ނަމަ ކޮންމެވެސް ސަޕްލިމަންޓަކަށް ބަރޯސާވާން ޖެހެ އެވެ. ތަޖުރިބާކާރުން ބުނާ ގޮތުގައި ސަޕްލިމަންޓާ އެކު އޭޑީއެޗްޑީގެ އަލާމާތްތައް ރަނގަޅުވެ އެވެ.
ދަރިފުޅަށް އެއްވެސް ކަހަލަ ސަޕްލަމެންޓެއް ދޭން ބޭނުން ނަމަ ޑޮކްޓަރަކާ މަޝްވަރާ ކުރާށެވެ.
އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ކުދިންނަށް ދޭން ތަޖުރިބާކާރުން ބުނާ ސަޕްލިމަންޓްތަކުގެ މައުލޫމާތު ހިއްސާކޮށްލާނަމެވެ.
-
1-
ފިޝްއޮއިލް
-
2-
ބީ ކޮމްޕްލެކްސް ވިޓަމިންސް
-
3-
ވިޓަމިން ޑީ
-
4-
މިނަރަލަސް
-
5-
ޕްރޯބައޯޓިކްސް
-
6-
މެލަޓޯނިން
އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ދަރިފުޅަށް ކިޔަވައިދޭން އުޅެންވާނީ ތަފާތު ގޮތަކަށް
އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ދަރިފުޅަށް ކްލާހުގައި ޓީޗަރު ބުނާ ގޮތަށް ގޮނޑީގައި އިށީނދެގެން އިންނަން ފަސޭހަ ނުވެދާނެ އެވެ. އެއީ ކުއްޖާ ބަސްނާހާތީއެއް ވެސް ނޫނެވެ. ގިނަ އިރު އިށީނދެ އެއް ކަމަކަށް ސަމާލުކަން ދޭން ބޮޑެތި މީހުންނަށް ވެސް އުނދަގުލެވެ. ކުޑަ ކުއްޖަކަށް އެކަން އަދި މާ އުނދަގޫވެދާނެ އެވެ.
ތައުލީމު އުނގައްނައިދޭން ސްކޫލަށް ފޮނުވާ އިރު ސްކޫލް މާހައުލަކީ ހުރިހާ ކުދިންގެ ބޭނުންތަކަށް ފުދޭ ތަނަކަށް ވާން ޖެހެ އެވެ. އަބަދު އެއްގޮތަކަށް އެއް ކަމެއް ބާއްވަން މަޖުބޫރެއް ވެސް ނޫނެވެ.
ދިރާސާވެރިން ބުނާ ގޮތުގައި އޭޑީއެޗްޑީ ހުންނަ ދަރިވަރުންނަަށް ކިޔަވާ ދިނުމަށް ކުރެވިދާނެ ކަންކަން އެބަ ހުއްޓެވެ. ކުދިކުދި ބައެއް ބަދަލު ސްކޫލްގެ ނިޒާމަށް ގެންނަން ޖެހެ އެވެ. މިގޮތުން ކުރެވިދާނެ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި،
-
1-
ކުދިންނަށް ކުޅެން ދޭ ވަގުތު އިތުރުކުރުން
-
2-
ފިލާވަޅު ވަގުތު ކުރުކޮށް، ދެ ގަޑި ދޭތެރެއިން ގިނަ ބްރޭކް ދިނުން
-
3-
ޓެސްޓެއް ދޭ ނަމަ ދުވަހުގެ ކުރީ ކޮޅު ދިނުން. މާ ބޮޑެތި ޓެސްޓު ނުދީވޭތޯ ބެލުން
-
4-
ޓެސްޓުތައް ދިނުމުގެ ބަދަލުގައި ކުދިންގެ އުފެއްދުންތެރިކަން ދެނެގަނެވޭނެ ކަހަލަ ޕްރޮޖެކްޓްތައް ހަވާލުކުރުން
-
5-
އަބަދު އިށީނދެގެން ދަރިވަރުން ބޭތިއްބުމުގެ ބަދަލުގައި މޭޒު ކައިރީ ކޮޅަށް ހުރެވޭ ގޮތަށް ހެދުން
-
6-
އުނގަންނައި ދިނުމުގައި ގިނަ ހިއްސުތައް ބޭނުންކޮށްގެން ދަސްކުރަން ދަސްކޮށްދިނުން
-
7-
ހޯމްވޯކް ނުދިނުން ނުވަތަ މަދުކުރުން
-
8-
ގިނައިން ހަކަތަ ބޭނުންވާ ހަރަކާތްތައް، މިސާލަކަށް ޕީއީ އާއި މިއުޒިކް ހިމެނޭ ކްލާސްތަކާއި ބުރަކޮށް ކިޔަވަން ޖެހޭ ކްލާސްތައް އެއްކޮށްލައިގެން ކުރިއަށް ގެންދިއުން
ކޮމެންޓް (2)
މީނަ
ހަމްދޫން